Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1982, Side 75

Vallarsveifgras er skriðult og myndar fremur lítið af kyn-
sprotum og getur þess vegna sprottið nokkuð aftur eftir slátt.
Snarrótin myndar hins vegar mikið af kynsprotum og sprettur
lítið aftur. Vallarfoxgrasið hefur sérkennilegan vaxtarhátt.
Laukurinn á aðalsprotanum, kynsprotanum, drepst ef stöng-
ullinn er sleginn enda hefur hann þá misst stöngulendann
(mynd 4). Áður en hann drepst hefur laukurinn þó oftast
myndað litla hliðarlauka sem eru með óskemmda stöngul-
enda eftir slátt og frá þeim myndast nýjar rætur og endur-
vöxtur (mynd 4). Endurvöxtur vallarfoxgrass verður þess
vegna lítill, nema það sé slegið það snemma að aðalsprotinn sé
enn á geldst,igi og geti sprottið aftur ásamt hliðarlaukunum.
Spretta og þroski.
Grösin eru uppbyggð af frumum, mismunandi hlutar gerðir
af mismunandi frumum (sjá mynd 3). Nýmyndun fruma er
mest við stöngulendann, og auk þess við hnén á kynsprotum
og á mótum blöðku og slíðurs hjá geldsprotum. Frumurnar
stækka síðan og styrkjast. Nýmyndaðar frumur eru næring-
arríkar og auðmeltar með veikbyggða frumuveggi, og inni í
þeim eru auðleyst kolvetni, prótein, fituefni og sölt. Eftir því
sem grasið stækkar og eldist þarf það á meiri styrkleika að
halda. Fyrst eftir að sprotinn breytist úr geldsprota í kyn-
sprota er vöxturinn mjög ör og slíðrið veitir stönglinum að-
hald. Þegar grasið er skriðið og þungt blómið er komið upp úr
slíðrinu, þarf stöngullinn meiri styrk. Þá myndar plantan
styrktarefni, tréni og lignin, sem bætast við frumuveggina. Til
þessa er notað kolvetni sem þá breytist í þessi torleystari
styrktarefni sem einnig loka önnur næringarefni inni í frum-
unum. Þurrefnismyndunin, sem er mjög ör eftir skrið, fer þess
vegna mikið í tormelt efni. Fóðurgildið eða meltanleikinn
lækkar því mikið eftir skrið.
Þegar grænir hlutar grasanna stækka, eykst kolvetnafram-
leiðslan en upptaka næringarefna með rótunum eykst ekki að
sama skapi. Meðal annars þess vegna minnkar hlutdeild (%)
steinefna (P, K, Ca, Mg, Na) svo og köfnunarefnis (sem er
hluti af próteinum) þegar líður á sumar. Breytingar í efna-
77