Ársrit Ræktunarfélags Norðurlands - 01.01.1982, Page 91

reistum manni sem Ólafi Ólafviusi. En hann nýtir einnig
athuganir og upplýsingar frá ferðum sínum um ísland,
en hann ferðaðist þar á kostnað konungs og skrifaði ferða-
bók sína upp úr því (útgefin 1780 fyrst, síðast 1964).
Ólafur var frumkvöðull í því að koma Hrappseyjarprent-
smiðju á legg, en varð þar aðeins skamma stund starfandi.
Hann skrifaði nokkrar greinar um landbúnað og sjávar-
útveg, en naut aldrei sömu vinsælda og ýmsir samtíma-
menn hans, svo sem Björn Halldórsson og Magnús Ketils-
son, sem báðir voru nafnkenndir búmenn og studdust við
eigin reynslu í ritum sínum, en Ólafur varð fremur að
treysta á bókvit sitt og erlenda reynslu. Hann settist að
í Danmörku, og dó þar 1788.
Margar af athugasemdum Ólafs um gildi grastegund-
anna eru furðu réttar og nákvæmar, enda byggja ýmsar
þeirra á aldagamalli búmannsreynslu íslenskra bænda.
Þegar við ráðunautar í dag lesum umsagnir hans um vall-
arsveifgras (§ 15) og vallarfoxgras (§ 9), þá minna þær
ótrúlega mikið á þá visku sem við erum enn að kenna
bændum. Manni verður ósjálfrátt á að spyrja hvað við höf-
um í raun lært í þessum fræðum á þeim rúmum 200 árum
sem síðan eru liðin. Kannski ber það helst á milli að Ólafur
lofar snarrótina (§ 14) en flestir ráðunautar nútímans hall-
mæla henni frekar.
Ritgerð Ólafs er hér birt í orðréttri og stafréttri þýðingu
úr hinu gotneska letri. Ætti engum að vera ofraun að lesa
þann texta. Þær athugasemdir sem Ólafur hafði neðanmáls
eru hér settar innan sviga í texta, en nýjum skýringum
bætt við neðanmáls. Helgi Hallgrímsson, safnvörður, veitti
grasafræðilega leiðsögn í skýringum, Tryggvi Gíslason,
skólameistari, las yflr og leiðrétti handrit og Jón Árni Jóns-
son, menntaskólakennari, aðstoðaði við skýringar á latn-
eskum orðum. Þessum mönnum eru færðar bestu þakkir
fyrir aðstoðina.
Ritstjóri.
93