Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1967, Blaðsíða 151
ENDURSKOÐUN VÖLUSPÁR
147
Vegna samstöðu orðanna dags verk í 4. vísuorði er að finna þessar skýringar í Lexi-
con poeticum (Sjá dagverk.): „opus diurnum (dagr, verk), pensum“ (S. E.); „en
dags gærning, arbejde“ (F. J.).
STÍGANDI
Stígandi er stílbragð, sem HV er mjög tamt. Hann beitir því í notkun tengisagna
völu og viðburða: man - veit - sá - sé(r), sem fléttast saman og taka við hver af
annarri með vaxandi þunga. Til frekari blæbrigða cg áherzlubreytinga notar hann
á víxl fornöfnin hón og ek af mikilli íþrótt (Sjá fyrri grein mína um Völuspá, 122.-
123. bls.). Er þetta gleggst í K 31 og 42. I fyrra dæminu - og aðeins þar - stendur ek
með sá, annars alltaf hón (5 sinnum: K 29, 30, 34, 36, 37). Þarf ekki að spyrja um
ástæðuna, enda er öðru áherzlubragði beitt í sömu vísu: endurtekningu (Sjá fyrr-
nefnda grein, 123. bls.). í síðara dæminu er um að ræða smágerða, en skínandi
perlu af þessu tagi (Sjá sömu grein, 112. bls.).
Sérstök stígandi er fólgin í þeirri staðreynd, að HV lyftir bústað goðanna af jarð-
ríki til himins. Sbr. annars vegar Miðgarð og salar steina í K 4, hins vegar ragna sjgt,
Hropls sigtoftir og vindheim víðan í K 39, 58 og 59.
Mest ber þó á stígandi í efni einstakra vísna innbyrðis (K 1, 2, 3, 26, 42, 44), og
einu sinni er greinileg stígandi í samhangandi efni þriggja vísna (K 40^12). Þótt
áður hafi verið vikið að flestum þessara dæma ýmist í þessari grein (127., 141. og 144.
bls.) eða hinni fyrri (91., 103. og 112. bls.), þykja mér þau svo merkileg, að ég mun
nú leyfa mér að reifa þau öll á einum stað:
I. K 1: a) allar verur skyni gæddar (2. vo.),
b) menn sérstaklega (3.-4. vo.),
c) Óðinn einn (5. vo.).
II. K 2: a) undirheimar (5. vo.),
b) jörð í sjó (6. vo.),
c) jörð ofan sjávar (7.-8. vo.).
III. K 3: a) einstakir hlutar jarðar (3|-4. vo.),
b) jörðin öll ásamt himni (5.-6. vo.),
c) sjálft ginnungagap (7. vo.).
IV. K 26: a) bræði Þórs (1.-2. vo.),
b) reiddur liamarinn (3.-4.. vo.),
c) víg (5.-8. vo.);
A) eiðar (5. vo.);
B) orð ok sœri (6. vo.),
C) mgl gll meginlig (7. vo.).
V. K 40-42: a) Jötunninn veit (40, 1.-4. vo.).
b) Hanarnir skynja (40, 5.-8. vo., og 41).
c) Hundurinn heyrir (42, 1.-2. vo.).
d) Völvan sér (42, 6.-7. vo.).