Árbók Landsbókasafns Íslands - 01.01.1967, Blaðsíða 155
ENDURSKOÐUNVÖLUSPÁR
151
Samkvæmt H situr Sigyn yfir Loka, meðan fjötrar hans voru gerðir. En í K er mynd-
in eðlileg: Tryggð Sigynjar kemur í Ijós, eftir að Loki var bundinn. í öðru lagi eru
tengslin milli fyrri hluta H 30 og staðaratviksorðsins þar í 5. vísuorði óljós, enda
er tíðaratviksorðið þá (1. vo.) sótt í aðra vísu (K 59 - H 55). Sbr. á hinn bóginn
þar í K 34, sem vísar skýrt til orðanna: Haft sá hón liggja.
SÝND VEIÐI
Á meðferð E á fyrra helmingi K 34 og vísunni K 35 er í raun og veru aðeins
stigmunur. Hann yrkir upp fyrra dæmið (H 30, 1.-4. vo.), en sleppir hinu síðara.
Eg tel víst, að E hafi ekki áttað sig á kvalagildi þeirra lífsins gæða, sem vondum
mönnum voru sýnd, en ekki gefin (K 35, 5.-12. vo.) á leið þeirra til Nástrandar
(K 36), og hafnað vísunni af þeim sökum. K 35 gat E sleppt bótalaust, af því að
K 36 og 37, sem lýsa kvalastað vondra manna, fela í sér sjálfstæða mynd, þótt hörm-
unga á leiðinni þangað (K 35), líkamlegra (1.—4. vo.) og andlegra (5.-12. vo.), sé að
engu getið. Sbr. hins vegar síðari helming K 34 (H 30), sem er augljóst brot úr
mynd.
NIÐAVELLIR - NIÐQ - NIÐHQGGR - NIÐFQLR
I dróttkvæðri vísu eða vísuhelmingi frá 12. öld eru firðir kallaðir svig Igndum
(ESk. 12, 10). Einkennilegt við þessa kenningu eða kenningarígildi er það, að ein-
kunnin stendur ekki í eignarfalli, eins og venja er til, þegar stofn og einkunn eru tvö
orð. Skáldið notar þágufallseinkunn. Sama kemur þrisvar fyrir í Völuspá Konungs-
bókar: 1) harm- vqS Valhallar (K 32), þ. e. harm(r) „skildi“: vopn, 2) níð ókvíðn-
um (K 52), þ. e. smánaryrði um fullhugann: flótti, og 3) níðit jjgllum (K 61), þ.
e. óvirðing sú, sem fjöllum væri sýnd, væri eitthvert þeirra kallað gjáin. - Um skiln-
ing E á 1. og 2. dæmi verður ekkert sagt með vissu, því að hann sleppir fyrra dæminu
ásarnt vísunni í heild, en hróflar ekki við hinu síðara (H 48). Hins vegar benda breyt-
ingar á 3. dæmi til, að E hafi ekki skilið það. í staðinn fyrir níðit fjgllum (K 61)
stendur í H 58: jrá Niðg.
Rætur árheitisins Niðg (H 58) standa annars vegar í orðinu „niþit“ (K 61 í Kb.),
en hins vegar má að öllum líkindum rekja þær til vísnanna þriggja um hegningu
vondra manna, K 35-37. Niðg væri þá að nokkru leyti eins konar bergmál vísu, sem
E þekkti, en sleppti (Sbr. víg Vála, H 30.): í K 35 segir frá hættulegri g og Niða-
vgllum. En í næstu tveim vísum er lýst víti Nástrandar, þar sem féllu eitrdropar (K
36 - H 34), og getið um þunga strauma, sem vondir menn óðu (K 37 - H 35). Meg-
inþáttur í þessum tengslum milli „Hegningar vondra manna“ og umrædds árheitis
mun þó vera drekinn „niþhæGr“ (Kb.), sem nefndur er bæði í K 37 og 61, H 35 og
58. Þá má hugsa sér, að vgllr í K 61 (H 58) hafi - fyrir E — skírskotað til Niðavalla
í K 35.
Séu nöfnin Niðavellir (örnefni í byggðum dverga) og Ókólnir (örnefni í byggðum