Frjáls verslun - 01.10.1994, Blaðsíða 60

TOLVUR
Einstaklega athyglisvert efni:
GETA TÖLVUR STÖÐVAÐ
FLÓTTA ÚR STRIÁLBÝLI?
/
I Bandarikjunum er um 30% afnotendum Apple Macintosh tölva smáfyrirtæki
ogpví ekki óeðlilegt að Apple telji sig eiga erindi við smærri atvinnurekstur

Leó M. Jónsson txknifræðingur skrifar reglu- lega um tölvur og tækni í Frjálsa verslun.
mvað gerist þegar lítið samfélag
í strjálbýli tölvuvæðist á
skömmum tíma? Hver verða
áhrif þess á atvinnu- og félagslíf? Get-
ur tölvuvæðing stöðvað flótta fólks úr
strjálbýli — jafnvel stuðlað að jafn-
vægi í byggð?
Markaðsrannsóknadeild Apple
Computer Inc. í Bandaríkjunum leit-
ast við að svara þessum spurningum
auk margra annarra. Til að finna réttu
svörin gera þeir margvíslegar tilraun-
ir. Á meðal þeirra eru tilraunir á fé-
lagsfræðilegum grunni þar sem leit-
ast er við að afla vitneskju um raun-
veruleg áhrif tölvuvæðingar og
tölvunotkunar í afmarkaðri byggð af
mismunandi gerð.
í þessu skyni hefur Apple gefið
tölvubúnað til ákveðinna þróunar-
verkefna — tölvuvætt heilu byggðar-
lögin til að fylgjast með áhrifum
breyttra vinnubragða á atvinnulíf og
áhrifum aukinnar tölvunotkunar á
menntun og félagslíf.
Árangurinn er þegar orðinn um-
talsverður og hefur vakið athygli fé-
lagsvísindamanna um víða veröld.
Lífleg umræða og umfjöllun um þetta
framtak Apple hefur verið á Intemet
gagnanetinu (Verkefnin nefnast
MYNDIR: KRISTJÁN EINARSSON
„Apple Village“, USA/„Connected
Community", GB) og hafa birst um
það greinar í virtum tímaritum t.d. í
Bretlandi, Svíþjóð og Bandaríkjun-
um.
EYKUR FRAMLEIÐNI
í Bandaríkjunum er um 30% af not-
endum Apple Macintosh tölva smá-
fyrirtæki og því ekki óeðlilegt að Ap-
ple telji sig eiga, öðmm fremur, erindi
við þá sem stunda smærri atvinnu-
rekstur. Fyrsta verkefni Apple af
þessu tagi hófst árið 1990. Fyrir val-
inu varð Jacksonville; lítill fyrrum
námabær í suðurhluta Oregon þar
sem mikið atvinnuleysi hafði skapast
vegna lokunar náma.
í Jacksonville voru 28 smáatvinnu-
rekendum lagðar til Macintosh tölvur
ásamt hugbúnaði og jaðartækjum
(geislaprentara, mótaldi og skanna)
— þeim að kostnaðarlausu. Margir
þessara atvinnurekenda voru af létt-
asta skeiði og því var verkefnið vand-
lega undirbúið m.a. með það fyrir
augum að fólk, óvant tölvum, fengist
til að nota búnaðinn í stað þess að
leggja fæð á hann sem hefði þýtt að
verkefnið hefði runnið út í sandinn.
Smáfyrirtækin, sem tölvuvædd-
ust, voru m.a. prentsmiðja, lækna-
þjónusta, heilsugæsla, fasteignasala,
lögfræðiþjónusta, verðbréfasala,
arkitektastofa, opinber þjónusta, inn-
heimtustofnun, verslanir, hótel og
veitingastaðir.
Sjálfstætt könnunarfyrirtæki, Di-
agnostic Research Inc, var fengið til
að meta áhrif þessa framtaks á at-
vinnu- og mannlíf bæjarins. Sam-
kvæmt niðurstöðum þess jukust um-
svif fyrirtækja mismunandi mikið við
að taka Macintosh tölvu í þjónustu
sína en framleiðni þeirra jókst hins
vegar um 55% að meðaltali. Mest
jókst framleiðni þeirra sem notuðu
Macintosh tölvuna til bókfærslu, út-
reiknings á vinnulaunum og til birgða-
skráningar. Áberandi aukning varð á
umsvifum þeirra sem notuðu tölvuna
til þess að útbúa fréttabréf, bæklinga
og annað kynningarefni.
í niðurstöðum Diagnostic Re-
search segir m.a. að nokkrir hafi átt í
erfiðleikum með að nýta sér tölvu-
tæknina með nægilegum árangri en
að allir hafi fundið leið til að nýta eitt-
hvað af möguleikum tölvunnar þótt
það hafi tekið þá mismunandi langan
tíma.
Nokkur dæmi eru nefnd um árang-
ur einstakra fyrirtækja: Þjónustufyr-
irtæki var samanlagt 4 klst. á mánuði
að færa bækur sínar með Macintosh
en hafði áður varið til bókfærslunnar
um 20 klst á mánuði. Fjármálaþjón-
usta, sem tók m.a. að sér skattfram-
töl, gat annast tvöfalt fleiri framtöl
með því að nota Macintosh; á veit-
ingastað minnkaði framleiðslutími um
20 klst á mánuði með því að nota
tölvuna til skipulagningar og innkaupa
sem þýddi jafnframt helmings lækkun
á reksturskostnaði staðarins.
AUKIN ÞJÓNUSTA
Byggðaröskun er ekki íslenskt
fyrirbrigði heldur alþjóðlegt; ein af
60