Réttur - 01.01.1968, Qupperneq 15

EINAR OLGEIRSSON:
BANDARlSKA
VALDIÐ
Á ISLANDI
Við íslendingar eigum sem raunveruleg
nýlenduþjóð langa og dýrkeypta reynslu, —
einnig í frelsisbaráttu. Reynslan af viðureign-
inni við danska valdið gemr komið okkur
vel í baráttunni við það bandaríska.
En það er mikill skilsmunur á því valdi,
sem við er að eiga nú og fyrr.
Danska valdið stjórnaði okkur beint: skip-
aði embættismennina og skipulagði arðránið
opinberlega. — Bandaríska valdið ætlar sér
að stjórna okkur óbeint: með peningalegum
áhrifum og ítökum, — með samstarfi við ís-
lenzk yfirvöld og allt arðrán á að vera undir
fána frelsisins. Við höfum okkar stjórnar-
farslega frelsi, ef við þorum að nota það.
Ogþó:
Bandaríska hervaldið hefur hér her í vopn-
lausu landi, — og í öðrum löndum (Grikk-
landi, Italíu) gerir það ráðstafanir til að grípa
inn í, ef kosningar kynnu að fara öðruvísi en
því þóknast. — Danska valdið hafði hér
aldrei fastan her.
Það er hinsvegar nauðsynlegt að Islend-
ingar muni hvernig bandaríska valdið fer að
hér, meðan það þorir:
Bandaríska valdið svipti Alþingi ekki fjár-
veitingavaldi á Marshall-tímabilinu. En það
lét auðsveipa flokka samþykkja lög um að
banna Islendingum að byggja sér íbúðarhús,
nema með leyfi sérstakrar nefndar. Og full-
trúi Bandaríkjanna í efnahagsmálum Islands
hótaði að stöðva öll lán úr mótvirðissjóði, ef
þessu banni væri aflétt.
Bandaríska valdið krafðist þess löngum að
ráða gengi íslenzku krónunnar, — og enn
mun ameríski alþjóðabankinn spurður „ráða”
um gengisskráningu. Sjálfir skrá Bandaríkja-
menn dollara sinn tvöfalt hærri en vera ber.
Bandaríska valdið knýr það fram að ein-
oka lánamarkaðinn til Islands. Það kemur í
veg fyrir, — með áhrifum sínum á íslenzka
ráðamenn, — að Island taki lán hjá sósíalist-
iskum ríkjum, þar sem það gæti fengið 2!/2 %
vexti, — og knýr Island til að taka lán hjá
sér með 5 Vi—1% vöxtum.
Danska valdið bannaði með lögum að við-
lögðum hörðum refsingum verzlun við Frans-
menn og hollenzkar duggur.
Bandaríska valdið gerir ráðstafanir til þess
að brjóta niður viðskipti Islands við lönd
sósíalismans og leggur á ráðin við ríkisstjórn
Islands og „háembættismenn" hennar um að-
15