Réttur - 01.01.1968, Side 53

70% fjárlaga ríkisins gengið beint eða óbeint
til varnarmála.*) þar sem 5/6 hlutar þessara
miljarðafúlgu eru veittar auðhringunum án
þess að pantanir séu boðnar út opinberlega,
keppast þeir um að ráða í þjónustu sína hers-
höfðingja og aðra háttsetta liðsforingja sem
gegnt hafa störfum hjá Pentagon (hermála-
ráðuneytinu) og verið þar talsmenn ákveð-
inna tegunda vopna og uppfinninga. Þessi
„iobby"starfsemi auðhringanna er helzta ráð-
ið sem þeir kunna til að tryggja sér sem feit-
asta bita af hernaðarkökunni. General Dyna-
mics, auðhringurinn sem var happadrýgstur
að þessu leyti árið 1962, hafði þá í þjónustu
sinni 187 fyrrv. liðsforingja, þar af 27 hers-
höfðingja og aðmírála. Franck Pace, fyrrv.
hermálaráðherra, veitti þá hringnum for-
stöðu.
Mútu- og spillingarsamböndin sem hljótast
af þessum „lobbyisma", valda því að utanrík-
isráðuneytið ræður ekki nema að takmörk-
uðu leyti gangi utanríkismála: „Heilir liðir
hafa verið færðir undir fjármálaráðuneytið og
stærsm liðirnir undir Pentagon. I Pentagon
þróaðist (í forsetatíð Trumans) það sem ann-
ars staðar væri kallað hernaðarstefna — her-
stjórn á utanríkisstefnunni". (Lippman).
Táknrænt fyrir þennan ofvöxt hervaldsins í
stjórnmála- og efnahagslífi Bandaríkjanna er
hin risavaxna bygging hermálaráðuneytisins
— Pentagon — sem er fimm sinnum stærri
en aðsetur sjálfrar ríkisstjórnarinnar, Capi-
tóla. Pentagon er ekki aðeins stærsta skrif-
finnskustofnun landsins, heldur ræður hún
yfir meiri eignum en nokkur önnur, að verð-
*) Á fjárlögum ársins 1962, sem hljóðuðu upp á 92,5
miljarða dollara, var 52,7 milj. varið til beinna hernað-
arútgjalda; 3,7 milj. til geimrannsókna; sé aðstoð við
önnur ríki — sem felst að langmestu leyti í hernaðar-
aðstoð — tekin með í reikninginn, gengu 63% fjárlaga
til hernaðarþarfa. Hlutur þeirra verður 77%, ef reiknað
er með lífeyri til gamalla hermanna, afborgunum og
vaxtagreiðslum af skuldum sem skrifuðust á reikning
hersins.
mæti um 160 miljarðar dollara, skv. opin-
berri skýrslu frá 1957. Landareignir hennar
(æfingasvæði og herstöðvar náðu yfir ríflega
2 miljónir ekra, en það samsvarar saman-
lögðu flatarmáli nokkurra ríkja í Bandaríkj-
unum.
Fyrir utan 3Vz miljón manna, sem her-
málaráðuneytið hefur í þjónustu sinni (þar af
gegnir tæplega ein milj. borgaralegum störf-
um), hafa um 4 miljónir manna atvinnu af
hergagnaiðnaðinum. M.ö.o.: um 7.5 miljónir
manna eiga atvinnu sína komna undir víg-
búnaðarkapphlaupinu og stríðsundirbúningi,
eða einn hverra tíu starfandi manna í Banda-
ríkjunum. I sjö ríkjum (Utah, Arizona, Conn-
ecticut, Californíu, New Mexico, Washing-
ton, Kansas) reyndust 20% allra iðnverka-
manna starfa að hergagnaiðnaði, skv. skýrslu
sem lögð var fyrir U.S. Arms Control and
Disarmament Agency í jan. 1962. I þessari
sömu skýrslu sagði að átta önnur ríki „væru
ótrúlega háð kaupgreiðslum frá hermála-
ráðuneytinu um tekjuöflun" (Alaska, Colum-
bia, Virginia og Hawai frá 1/10 til 1/4 allra
kaupgreiðslna). Á þessu sama ári námu launa-
greiðslur Pentagon í heild 12 miljörðum doll-
ara, en það er tvöfalt hærri upphæð en allur
bílaiðnaður Bandaríkjanna — þetta óskabarn
bandarísks efnahagslífs — greiðir í laun.
Ofangreindar staðreyndir er að finna í
hinni merku bók Fred. A. Cooks: íbe 1Var-
\are State (Hernaðarríkið), þar sem rakin er
þróun hernaðarstefnunnar og vígbúnaðar-
kapphlaupsins í Bandaríkjunum frá lokum
síðari heimsstyrjaldar. Niðurstöður sínar um
m'kilvægi hergagnaiðnaðarins fyrir banda-
rískt efnahagslíf orðar hann svo: „Yfirvöld
áætla að milli Vt og Vi hluti alls atvinnu-
lífs þjóðarinnar velti á fjárveitingum til
hernaðar, og haldi hernaðarfjárlögin áfram
að þrútna kunni þessi tala að ná hinu skelf;-
lega 50% marki. Við slíkar aðstæður
53