Réttur - 01.04.1972, Blaðsíða 44

löndum þar sem alþýðan hefur tekið völdin,
sýnir hver nauðsyn er á að verkamenn og
starfandi stéttir allar skilji að ríkisrekstur,
þjóðnýting og alþýðuvöld þjóna þá fyrst til-
gangi sínum til fulls, þegar stjórnin á þessum
fyrirtækjum, ríkinu, þjóðfélaginu verður
fjöldans eigið verk, — þroskaðs, þekkingar-
ríks fjölda, sem veit hvað hann vill.
Það er alþýðu manna mikil nauðsyn að
fylkja sér fast um flokka sína, forustu og for-
ingja, er vel hafa reynst, og magna þá með
trausti sínu og trúnaði. Saga verklýðshreyf-
ingarinnar geymir mörg hin fegursm dæmi
um þá tryggð, sem alþýða hefur sýnt flokk-
um sínum og foringjum, — um fórnirnar,
sem færðar hafa verið — og um hið nána
gagnkvæma samband alþýðu og forustu
hennar.
En takmarkið er að þroska allan þorrann af
hinu vinnandi fólki til þess að ráða sjálft,
máttkva það til sjálfstjórnar fyrirtækja, stofn-
ana, þjóðfélagsins sjálfs.
Það þarf smátt og smátt að skapa á íslandi
það lýðræði, sem ekki nemur staðar við
verksmiðjudyrnar og stjórnarstofnanirnar,
— það virka lýðræði, sem í sífellt ríkara
mæli verður alþýðunnar sjálfrar, — þar sem
hún tekur æ meir stjórnartaumana og ábyrgð-
ina í eigin hendur í þjóðfélaginu, þar með
töldum vinnustöðvum þeim, sem hún hefur
skapað og viðhaldið með vinnu sinni og
erfiði.
Þetta getur sú alþýða gert, sem sjálf er
vakandi og hugsandi, — alþýða, sem með
árvekni sinni knýr fram órjúfandi samstarf
samtaka sinna á öllum sviðum. Og ekki sízt
í stjórnmálunum, — alþýða, sem er sér með-
vitandi forystuhlutverks síns fyrir þjóðinni í
málum eins og landhelgismálinu og hernáms-
málinu og kann að hagnýta til fulls þau tæki-
færi, sem nú gefast til róttækra umbreytinga
í efnahagskerfi þjóðarinnar í alþýðu hag.
Haldi alþýðan sjálf, vakandi og virk, fast
um stjórnvöl allra samtaka sinna, þá getur
hún tryggt umsköpun þjóðfélagsins í anda
hugsjóna sinna og komið algerlega í veg
fyrir þá yfirtöku erlends auðvalds á atvinnu-
lífi Islands, sem viðreisnarstjórnin stefndi að.
Það kostar hörð átök við það undarlega auð-
valdsskipulag, sem enn ríkir á Islandi, og
einkanlega við spillingaráhrif þess og sundr-
ungarviðleitni inn í raðir alþýðu sjálfrar. En
sigri alþýðan í þeim átökum, þá getur upp úr
þessu undarlega samsetta þjóðfélagi*) vaxið
það þjóðfélag samvinnu, sameignar og frelsis,
sem brautryðjendur verklýðs- og samvinnu-
hreyfingarinnar sáu í hyllingum. En til þess
að svo verði, þarf alþýðan sífellt að vera á
verði, þurfa allar vinnandi stéttir að kunna
að standa saman og skilja hver aðra, láta
engin smærri ágreiningsmál sundra sér og
rjúfa samfylkingu sína, jægar höfuðatriðið
er að standa saman og ráða þróun þjóðfé-
lagsins.
E. O.
*) I „Leið Islands til sósíalismans," sem Sósíal-
istaflokkurinn gaf út 1964, var sýnt fram á að hlut-
ur ríkis, bæja og samvinnufélaga (miðað við 1957)
í framleiðslufjármunum landsbúa væri 31% og er
raunar meiri, — en hlutur einkafjármagns væri
36% og hefur þó þá I rauninni verið minni. Er
þetta gott dæmi um hve veikt einkaauðmagn á
Islandi er og er hitt ekki síður eftirtektarvert hve
ríkiseign bankanna gerir afstöðu þess erfiðari, ef
fulltrúar fésýslustéttarinnar eru ekki látnir ráða
þeim.
92