Réttur - 01.04.1972, Blaðsíða 37

og féll svo sjálfur fyrir rítingsstungum þýzku naz-
istanna.
Á 7. heimsþingi Alþjóðasambands kommúnista
i Moskvu er hófst 25. júli 1935 og sótt var af 513
fulltrúum 65 flokka var síðan samfylkingin gegn
fasismanum og stríðshættunni, sem af honum staf-
aði, gerð að höfuðatriði I baráttu kommúnista um
heim allan. Var þá Dimitroff kosinn aðalritari Al-
þjóðasambandsins og með honum skipuðu fram-
kvæmdanefndina: Togliatti (Italíu), Gottwald
(Tékkóslóvakiu), Marty (Frakklandi), Kuusinen
(USSR), W. Pieck (Þýzkalandi) og Manuilski
(USSR).
Dimitroff sagði og á þessu þingi einangrunar-
stefnunni í röðum kommúnista til syndanna, —
þessari innilokunarstefnu þröngsýninnar og ofstæk-
isins, sjálfsréttlætingarinnar og kreddufestunnar,
sem löngum hefur valdið róttækum sósíalistískum
hreyfingum miklu tjóni — og alltaf skýtur upp koll-
inum aftur, jafnt I auðvaldslöndum sem alþýðuríkj-
um. Síðan Lenín skilgreindi og húðfletti þessar
hættulegu tilhneigingar í bók sinni „Vinstri rót-
tækni, barnasjúkdómar kommúnismans" 1921 hafði
einangrunarstefnan þróazt úr „barnasjúkdómi" í
„rótgróinn löst" eins og Dimitroff orðaði það. Og
henni höfðu aldrei verið gerð alvarleg skil, -—
og því miður hefur henni verið hlíft alltof oft
síðan. En þar fyrir gleymdi Dimitroff ekki hinni
hættunni: afsláttarstefnunni, sem leiðir foringja og
jafnvel flokka afvega, einkum á úrslitastundum.
Hér skal þróunin ei rakin frekar, því saga Dimi-
troffs rennur nú saman við sjálfa sögu Evrópu á
hinum örlagaríku tímum samfylkingar gegn fas-
isma, — borgarastyrjaldar á Spáni og hetjulegrar
varnar alþjóðasveitar kommúnista og annarra beztu
forvígismanna lýðræðisins gegn Franco-fasisman-
um, — heimsstyrjöldina síðari og fall fasismans i
lok hins mikla og fórnfreka heildarleiks. — Og
Dimitroff snýr í nóvember 1945 heim til föðurlands
sins, sem hann hafði orðið að yfirgefa fyrir rúmum
20 árum með dauðadómi yfir höfði sér.
foringi búlgarskrar þjóðar
Dimitroff var fæddur í þorpinu Kowatschewzi
i Búlgaríu 18. júni 1882. Tólf ára byrjar hann að
Isera prentiðn, hóf 13 ára að aldri starfsemi í búlg-
órsku verklýðshreyfingunni, varð brátt trúnaðar-
maður og forustumaður á ýmsum sviðum verklýðs-
samtakanna sjálfra, og 1902 félagi í róttæka búlg-
arska sósíalistaflokknum. Hann stjórnar hverju
verkfallinu á faetur öðru 1906 til 1910, ritar fjölda
bæklinga og greina, stjórnar verklýðsblöðum, verð-
ur leiðtogi jafnt faglegu sem pólitísku baráttunnar,
kosinn I miðstjórn flokksins 1909 og á þing ríkis-
ins 1913. Dimitroff barðist gegn heimsvaldastriðinu
1914—18 og var þrátt fyrir friðhelgi sína sem þing-
maður dæmdur í fangelsi í þrjú ér og hvað eftir
annað settur inn, en rikisstjórnin varð einnig hvað
eftir annað að sleppa honum vegna mótmæla al-
þýðu.
Dimitroff hafði frá upphafi tekið eindregna af-
stöðu með byltingunni í Rússlandi, flokkur hans
gengið einhuga í Alþjóðasamband kommúnista
1919 og hét upp frá því Kommúnistaflokkur Búlg-
ariu og 1921 var hann fulltrúi flokksins i 3. heims-
þingi Alþjóðasambandsins. Ræddi hann þá við
Lenín.
Auðmannastétt Búlgaríu framdi fasistískt valdrán
9. júní 1923 og bannaði alla andstöðuflokka. Hóf-
ust nú miklar ofsóknir, kommúnistaflokkurinn reyndi
uppreisn í september 1923, sem mistókst og voru
leiðtogar hans, Dimitroff og Kolarow dæmdir til
dauða og urðu að flýja land. Dimitroff starfaði
síðan i Vín 1923—29 og svo í Berlín frá 1929 fyrir
Alþjóðasamband kommúnista, unz hann var hand-
tekinn 28. febrúar 1933 á leiðinni frá Múnchen til
Berlínar, þegar nazistar höfðu kveikt í ríkisþing-
húsinu og bannað Kommúnistaflokk Þýzkalands til
þess að tryggja sér sigur í þingkosningunum 5.
marz.
Þegar Dimitroff sneri heim 4. nóvember 1945,
eftir að búlgarska alþýðan hafði steypt fasistiska
auðvaldinu af stóli, var honum fagnað sem þjóð-
hetju. Hann varð leiðtogi flokksins og síðan for-
sætisráðherra landsins. Hann var höfuðfrumkvöð-
ull bandalags verkamanna- og bændaflokkanna i
Búlgaríu, sem hófu nú uppbyggingarstarfið og hafa
stýrt þróun sósíalismans í Búlgariu siðan.
Dimitroff dó 2. júlí 1949.
Svo mjög sem búlgarska þjóðin elskar hann og
dáir sem brautryðjanda sins sósíalistiska þjóðfé-
lags, þá á heimshreyfing sósialismans honum svo
mikið upp að unna, að hún mun ætíð meta hann
sem einn hugrakkasta baráttumann og farsælasta
foringja sinn á 20. öld. E. O.
85