Réttur - 01.04.1974, Blaðsíða 16

2. Vaxandi menningarlega reisn verkalýðshreyf-
ingarinnar.
Það tekur alllangan tima að gera hugsjón sósíal-
ismans að sameign verkalýðsins, — að skapa svo
sterka tilfnningu fyrir því að knýja verði fram
ofangreindar kröfur og fleiri sem áfanga á leiðinni,
að alþýðu manna finnist slíkt álíka nauðsyn og
forðum að tryggja sér sómasamlegt fæði og hús-
næði.
Sósíalisminn á Island: hefur áður sýnt sig að
vera það afl, sem vakti öreiga alþýðu, er skorti
trú á mátt sinn og rétt, til þeirrar reisnar og þess
valds sósíalistískrar verklýðshreyfingar, er afnam
örbirgðina. Þá sökuðu afturhaldsblöð okkur sósíal-
ista um að vera að ,,æsa upp lægstu hvatir solt-
ins lýðs“. — Nú myndi afturhaldinu finnast skörin
færast upp i bekkinn, ef verkalýðurinn og hugsjón
hans ættu aftur að verða aflið i menningu íslands.
En sósíalistísk verklýðshreyfing Islands sýndi
það eitt sinn að svo gat verið. Og hún þarf að
verða það aftur sem fyrst.
Islensk verklýðshreyfing — pólitísk og fagleg —
getur hvenær sem hún vill orðið ríki í rikinu, hvað
snertir stéttarstyrkleik, fjármálavald, blaða- og
bókaútgáfu og hverskyns menningar- og áhrifavald.
„Vilji er allt sem þarf“. Þennan sameiginlega sterka
stéttarvilja vantar hana enn sem heild, — viljann
til valda, — hugrekkið að þora að taka á sig
ábyrgð á þvi að stjórna þjóðfélaginu.
Það vantar ekki að sumir hlutar launastéttanna
geri stundum hagsmunakröfur, sem gætu vissulega,
ef þær væru gerðar af stéttinni allri, sprengt
ramma hins borgaralega þjóðfélags, — a.m.k.
meðan öll óreiða, eyðsla og skipulagsleysi yfir-
stéttarinnar er látið óáreitt, — en meðan borgara-
stéttin er enn látin ráða atvinnulifinu, þjóðfélaginu
og ríkisvaldinu, þá leysir hún vandamál þau, sem
sigrar verkalýðsins valda henni, einfaldlega með
nýjum gengislækkunum og verðbólgu. (Jafnvel
kaupkröfur um ókeypis Mallorkaferðir kæmu ekki i
stað pólitísks þroskaj. — Þessi eilifu hjaðningavíg
yfirstéttar og alþýðu hafa nú staðið í þrjátíu ár,
— frá því verkalýðurinn varð faglega sterkari en
yfirstéttin, en hélt samt áfram að vera veikari en
hún á stjórnmálasviðinu, þó sterkur yrði. Þessi
hjaðningavíg eru háð á kostnað krónunnar, spari-
fjárins og verklýðssjóðanna. Ot úr þeim kemur
eignavald atvinnurekenda ætíð sterkara on fyr.
Hótunin á hendur þjóðfélaginu um stöðvun at-
vinnufyrirtækjanna af þeirra hálfu er orðinn ábyrgð-
arlaus leikur pólitískra le'.ðtoga þeirra. Og á þanni
Ijóta leik verður ekki bundinn endi fyrr en verka-
lýðurinn sjálfur er reiðubúinn að taka í sínar hend-
ur stjórnina á atvinnufyrirtækjunum, þjóðfélaginu,
rík svaldinu. Islensk verklýðssamtök og forystu-
menn þeirra þurfa að átta sig á þessu til fullnustu.
Atvinnurekendastéttin og pólitiskir fulltrúar henn-
ar eru nú ríki í ríkinu eins mikið í krafti áróðurs
blaða þeirra og fjármálavalds flokka þeirra eins
og í krafti eignavalds sins á atvinnutækjunum.
Atvinnurekendastéttin á að visu allm.kið af fyrir-
tækjum, — sem hún hefur að miklu leyti eignast
með skipulagðri, pólitískri verðbólgu, — en hún á
ekki fé til að reka þau. Hún heimtar af ríkisbönk-
unum og verklýðssjóðunum aðstöðuna til slíks.
Lýðræði og auðvald eru andstæður í sjálfu sér.
Það er engin ástæða fyrir verkalýðinn — vinnandi
stéttirnar yfirleitt — að láta örfámenna stétt stór-
atvinnurekenda misnota lýðræðið til þess að
drottna yf:r hinu vinnandi fólki. Verkalýðshreyfingin
á að skáka borgarastéttinni með hennar eigin vopn-
um, beita sjálf sínu eigin fé auk alls stéttarvalds
síns til þess að verða sjálf forustan í mannfélaginu
og máta yfirstéttina. En þá gild r að v.ísu að koma
í veg fyrir að auðmannastéttin hendi taflinu um
koll, er hún sér að hún hefur tapað því, — varpi
því lýðræði fyrir borð, sem hún hefur getað notað
sem yfirvarp drotnunar sinnar, — m. ö. orðum:
kom' landinu undir yfirráð erlendra auðdrottna eða
erlendra herja og afnemi lýðræði og þjóðfrelsi.
Barátta verklýðsstéttarinnar fyrir frelsi sínu, for-
ustu og valdi í þjóðfélaginu er óaðskiljanleg bar-
áttunni fyrir sjálfstæði og lýðfrelsi þjóðarinnar,
gegn erlendu auðvaldi og hervaldi og innlenda aft-
urhaldinu er þjónar því. Og þar með erum við
kom n að öðru höfuðhlutverki sósíalistísks flokks
ó fslandi — og máski víðar.
II.
Það verkefni er að hafa áhrif á aðstæður þær í
auovaldsþjóðfélaginu, sem verkalýðurinn verður að
vinna við. Þær geta vissulega verið svo ólíkar sem
hugsast getur og möguleikar sósíalista til að vinna
því gerólíkir. Ekkert er fjær lagi en segja að það
sé sama hvernig auðvaldsskipulagið er, það sé
alltaf auðvaldssklpulag og þvi verði að berjast
gegn því. Þvert á móti kemur það hvað eftir annað
fyrir eð sósíalistum er bráðnauðsynlegt að berjast

88