Réttur - 01.04.1974, Blaðsíða 4

stefnuyfirlýsingum og í augum almennings í
landinu. Alþýðubandalagið, sem í raun var
sigurvegari kosninganna 1971 (fékk 13.409
atkvæði 1967 eða 13,9% greiddra atlcvæða,
ef frá eru talin I-lista atkvæðin og jók því
kjörfylgi sitt 1971 um 34,6% frá 1967)
hlaut að fagna þeim möguleika, sem kosn-
ingaúrslitin skópu að mynda ríkisstjórn með
Framsóknarflokknum um vinstri málefna-
skrá og bjóða Alþýðuflokki og Samtökunum
að vera með.
Samtök frjálslyndra og vinstri manna, sem
var nýstofnaður stjórnmálaflokkur, fékk í
kosningunum 1971 9-395 atkvæði, 5 þing-
menn og 8,9% greiddra atkvæða. Margir
vinstri menn kusu þennan flokk 1971 að-
eins vegna þess að þeir töldu tölulega mestat
líkur fyrir því að hægt yrði að hnekkja
veldi viðreisnarstjórnarinnar með því að Sam-
tökin fengju þingsæti. Vegna þess, sem fyrir
kosningarnar var sagt, urðu Samtökin að taka
þátt í myndun vinstri stjórnar, enda þótt for-
ustumennirnir hefðu ætlað sér annað hlut-
skipti en að leiða Alþýðubandalagið að
stjórnarstólunum.
Við þessar aðstæður sumarið 1971 tókst
að mynda ríkisstjórn á Islandi utan um mjög
myndarlega og rismikla málefnayfirlýsingu,
þar sem í utanríkismálum og innanlandsmál-
um var mörkuð ný stefna frá því sem áður
var, stefna félagshyggju og uppbyggingar at-
vinnulífs um allt land með það fyrir augum
að skapa heilbrigða byggðaþróun og batnandi
lífskjör.
Auðvitað framkvæmdi vinstri stjórnin,
ekki allt sem hún hafði lofað og ekki eins
og hún hafði heitið, en afrek hennar og
framkvæmdir, landi og lýð til heiila, eru
mjög mikil og munu halda nafni hennar á
lofti um ókomin ár.
Frá upphafi voru Samtökin veikur hlekkur
í þessu stjórnarsamstarfi og alloft lék allt á
reiðiskjálfi. Brátt fóru Samtökin að liðast í
sundur. Bjarni Guðnason sagði upp þingleg-
um stuðningi við ríkisstjórnina og endalykt-
irnar urðu þær, að Hannibal Valdimarsson
og Karvel Pálmason fluttu vantraust á ríkis-
stjórnina enda þótt flokksbróðir þeirra
Magnús Torfi Olafsson sæti sem fastast.
Þegar svona var komið, var auðvitað ekki
lengur til setunnar boðið. Olafur Jóhannes-
son rauf þingið og efndi til nýrra kosninga,
sem fram fóru 30. júní 1974. I þessum kosn-
ingum eins og öðrum var stokkað og gefið
á ný en hvernig lítur staðan út að kosning-
um loknum:
II.
Urslitatölur alþingiskosninganna 1974
liggja nú á borðinu og er rétt að gera sér
grein fyrir þýðingu þeirra.
Heildartölur líta þannig út (svigatölur
1971):
Alþýðuflokkur
Framsóknarflokkur
Sjálfstæðisflokkur
Samtökin
Alþýðubandalag
Kommúnistasamtökin
Lýðræðisflokkarnir
Fylkingin
10.345 atkv.
28.381 —
48.758 —
5.245 —
20.924 —
121 —
128 —
200 —
(11.020)
(26.645)
(38.170)
( 9.395)
(18.055)
Fyrir Kommúnistasamtökin og Fylking-
una voru kosningarnar liðskönnun og úrslita-
tölurnar svala forvitni þeirra og eru áreið-
anlega hollur lærdómur fyrir forustusveitir
þessara fyrirbæra um alvöruna í íslenskri
pólitík.
Þrír Lýðrœðisflokkar skiptu á milli sín
128 atkvæðum á öllu landinu, svo að jafnvel
meðmælendurnir hafa hlaupið út í veður og
vind.
Alvarlegasta breytingin á kjörfylgi stjórn-
76