Morgunblaðið - 15.10.2006, Blaðsíða 17

’Ég hygg að hefði ég látið þettataka lengri tíma væri ekki víst að
ég hefði lokið því. ‘Ástralinn Allan Stewart sem lauk lög-
fræðiprófi um liðna helgi 91 árs gamall.
’ Við ættum að koma okkur íburtu þaðan einhvern tíma bráð-
lega vegna þess að vera okkar
þar eykur öryggisvanda okkar. ‘Richard Dannatt, yfirmaður breska hers-
ins í Írak, um veru herliðsins þar.
’Traustið sem myndaðist áfundinum í Reykjavík var mjög
mikilvægt í leit okkar að friði.‘Míkhaíl S. Gorbatsjov , síðasti leiðtogi Sov-
étríkjanna, um fund hans og Ronald Reag-
ans Bandaríkjaforseta árið 1986.
’Vér meðmælum öll. ‘Slagorð göngu stúdenta sem farin var til að
vekja athygli ráðamanna á gildi mennt-
unar.
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsso
Samkomulag Geir H. Haarde og
Condoleezza Rice.
ales, forseta Bólivíu. Vera kann að
stjórn Michelle Bachelet, forseta
Chile, ákveði á síðustu metrunum
að styðja Venesúela en undir lok
vikunnar þótti líklegra að hún
myndi fyrirskipa fulltrúa stjórn-
valda að sitja hjá að minnsta kosti
í fyrstu þremur umferðunum.
Sókn Chávez á þessum nýja vett-
vangi hefur komið hófsömum
vinstri mönnum á borð við Mic-
helle Bachelet í vanda. Einu stóru
ríkin í álfunni sem styðja framboð
Guatemala eru Mexikó og Kól-
umbía. Almennt má segja að fram-
boð Venesúela hafi skapað klofn-
ing í Rómönsku-Ameríku og sýnist
líklegt að áhrifa hans muni gæta í
samskiptum ríkisstjórna þar syðra
á næstunni.
„Suðuröxullinn“
Mörgum brá í brún þegar leið-
togar ríkja, sem fátt virðast eiga
sameiginlegt, sameinuðust um að
úthúða Bandaríkjastjórn í ræðum
sínum á allsherjarþinginu í liðnum
mánuði. Fremsti í þeim flokki fóru
þeir Chávez, Omar Hassan Ahmed
Bashir, forseti Súdan, og Mahmo-
ud Ahmadinedjad, hinn orðhvati
starfsbróðir þeirra frá Íran. Ræða
Chávez þótti yfirgengileg, hann
kaus enda að leggja Bush forseta
að jöfnu við sjálfan myrkrahöfð-
ingjann, en ummæli þessara
manna eru til marks um afar veika
stöðu Bandaríkjastjórnar í þróun-
arríkjum. Sú afstaða að fram fari
hnattræn barátta „hinna kúguðu“
gegn „kúgunaröflunum“, sem
Bandaríkjamenn eru taldir fara
fyrir, hefur fallið í frjóan svörð
mjög víða í hinum fátækari ríkjum
heims. Þetta staðfesta bandarískir
embættismenn og segja að horfa
þurfi til baka eina tvo áratugi til
að finna viðlíka ástand og sam-
stöðu gegn Bandaríkjunum. Chá-
vez er t.a.m. talinn merkur leiðtogi
hinna fátæku víða í ríkjum Araba.
Fjölmiðlar þar fylgjast grannt með
forsetanum og almenningur allur á
greiðan aðgang að boðskap hans.
Ræða nú sumir um að myndast
hafi „suðuröxull“ með hinni nýju
samstöðu margra íslamskra þjóða
og hinna „pópúlísku“ leiðtoga
Venesúela, Bólivíu og Kúbu.
Varast ber á hinn bóginn að of-
túlka stöðu Chávez. Hann hefur á
undanliðnum vikum og mánuðum
farið víða og boðið aðstoð, efna-
hagssamvinnu og samstarf á sviði
varnarmála m.a. við ráðamenn í Ír-
an og Sýrlandi. Hann hefur og lýst
yfir áhuga á auknu samstarfi við
stjórnvöld í Norður-Kóreu þó svo
ríkisstjórn Venesúela hafi raunar
fordæmt kjarnorkutilraun Kim
Jongs-Il. Allt vekur þetta áhuga
og eftirtekt. Á hinn bóginn hefur
Chávez (ennþá a.m.k.) ekki tekist
að láta þann draum sinn rætast að
verða óumdeildur leiðtogi ríkja
Rómönsku-Ameríku. Afskipti hans
af forsetakosningum í Perú fyrr í
ár höfðu t.a.m. þveröfug áhrif við
þau sem að var stefnt og hafa ber í
huga að sú mikla vinstri-bylgja
sem riðið hefur yfir álfuna á und-
anliðnum misserum er einkum
borin uppi af hófsömum sósíalist-
um og jafnaðarmönnum sem horfa
fremur til Evrópu og jafnvel Norð-
urlanda eftir fyrirmyndum en til
Kúbu og Venesúela.
Nái Venesúela að vinna sæti í
Öryggisráðinu verður sú niður-
staða á hinn bóginn áfall fyrir
Bandaríkjastjórn og til marks um
þverrandi stuðning við heimsveldið
á þessum vettvangi. Takist Chávez
að reka George W. Bush slíka
diplómatíska eyrnafíkju verður
það og talið endurspegla veikari
stöðu Bandaríkjanna á alþjóðavett-
vangi sem rekja beri til innrás-
arinnar í Írak og „hnattræna
stríðsins gegn hryðjuverkaógn-
inni“.
Mikið er því í húfi fyrir þá Bush
og Chávez. Líklegt þykir að forseti
Venesúela hyggist sjálfur sitja ein-
hverja af fundum Öryggisráðsins
nái hann að vinna sætið. Margir
horfa með hryllingi til þess að
hann fái beinan aðgang að mörg-
um þeirra mála sem Öryggisráðið
þarf sýnilega að taka afstöðu til á
næstu tveimur árum. Nefna má í
því viðfangi hugsanlegar refsiað-
gerðir vegna kjarnorkuáætlana Ír-
ana og Norður-Kóreumanna.
Hugo Chávez boðar að hann
hyggist halda uppi vörnum fyrir
hina allslausu á vettvangi Örygg-
isráðsins, mynda bandalag í bar-
áttu gegn „ógnarstjórninni“ í
Bandaríkjunum og vinna að „end-
urstofnun“ SÞ, vafalaust á svip-
aðan máta og hann telur sig hafa
„endurstofnað“ lýðveldið Vene-
súela. Og forsetinn hefur í fleiri
horn að líta. Í desember sækist
hann eftir endurkjöri til sex ára.
Sigur í Öryggisráðinu á morgun
mun án nokkurs vafa styrkja stöðu
hans í þeim kosningum. Og hið
sama kann ósigur að gera ef því er
að skipta; Chávez mun vafalítið
hafa það hlutskipti til marks um
óeðlileg áhrif og ógnarmátt heims-
veldisins og „mykrahöfðingjans“
sem því stjórnar.
Chávez hefur enda ítrekað hald-
ið því fram að Bush forseti hafi
ákveðið að steypa honum af stóli.
Á fjölmennum útifundi í byrjun
mánaðarins fullyrti forsetinn að
Bush hefði veitt „leigumorðingjum
sínum og skósveinum“ leyfi til að
koma honum frá völdum með
hverri þeirri aðferð er þeir teldu
til árangurs fallna.
Talsmenn Bandaríkjastjórnar
hafa fyrir sitt leyti lýst yfir
áhyggjum sökum þess að „óábyrgt
ríki“ geti gert allt starf erfiðara
innan Öryggisráðsins. Condoleezza
Rice, utanríkisráðherra Bandaríkj-
anna, sagði á dögunum að Chávez
forseti hefði gengið fram af heims-
byggðinni með ræðu sinni á alls-
herjarþinginu. Ótækt væri með
öllu að Öryggisráðið yrði lagt und-
ir sem vettvangur fyrir ríki sem
ættu í „stöðugri baráttu við
Bandaríkin“. Nicolas Maduro, ut-
anríkisráðherra Venesúela, full-
yrðir að Rice hafi að undanförnu
breytt verkefnaskrá sinni til að
geta einbeitt sér að þrýstingi í því
skyni að koma í veg fyrir sigur
Chávez og manna hans á morgun.
Afstaðan liggur því ljós fyrir í
þessu efni og kærleikar eru engir.
Chávez er í sterkri stöðu fyrir at-
kvæðagreiðsluna og ljóst að
Bandaríkjamenn þurfa á öllu sínu
að halda til að koma við vörnum
sem duga.
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 2006 17