Morgunblaðið - 15.10.2006, Blaðsíða 30

in með okkur,“ segir Ída Jónsdóttir
móðir hans og heldur sig að verki.
Það er verið að stokka upp fyrir
Björninn, sem fer með 30 bala í túr-
inn. „Þetta eru 600 króka balar og
það fer klukkustund í hvern þeirra
með einum kaffibolla,“ segir Sig-
urður og bætir við: „Ætlarðu að taka
bala?“
Í eldhúsi Áslaugar
Á daginn meðan bátarnir eru úti á
sjó er oft mest líf í eldhúsunum.
Garðar Ólason útgerðarmaður og
eiginmaður Áslaugar Helgu Alfreðs-
dóttur er fjarri góðu gamni þar sem
hann er í túr í fyrsta skipti í langan
tíma. Engu að síður eru samræð-
urnar með fjörugra móti í eldhúsinu
hjá Áslaugu. Inga Bjarney systir
Garðars er í heimsókn með manni
sínum Björgvini Ólafi Gunnarssyni,
en þau búa í Grindavík.
„Ég tóri ekki nema ég komist einu
sinni til tvisvar á ári til Grímseyjar,“
segir Inga með áherslu.
„Ég er Grindjáni,“ segir Björgvin.
„Ég myndi segja Grindbjáni,“ seg-
ir hún góðlátlega. „Ég var 22 ára
þegar ég flutti úr eyjunni árið 1955.
Það var erfitt. Ég þurfti að fara út á
símstöð til þess að tala við mömmu,
því þá voru engir símar.“
„Þetta var ekkert mál fyrir hana,
því hún var svo ástfangin af mér,“
segir Björgvin og hlær.
„Það er gott að hafa álit á sér,“
svarar Inga stríðnislega.
„Þau segja sína sögu þessi 51 ár
sem við erum búin að vera gift,“ svar-
ar Björgvin og gefur ekkert eftir.
Vatn í einum brunni
Inga hefur komið árlega til Gríms-
eyjar síðan árið 1955 og því öðlast
fjarlægð á mannlífið – séð grasið
spretta.
„Allt er breytt,“ segir Inga. „Þá
kom bátkoppur á þriggja vikna fresti
og í vitlausu veðri gat liðið mánuður.
Nú fer ferja eða flugvél á hverjum
degi.“
„Hér var hvorki rafmagn né sími
þegar ég var stelpa,“ skýtur Áslaug
inn í. „Þó að ég sé ekki mjög gömul –
ég viðurkenni það ekki,“ er hún fljót
að bæta við og brosir.
„Mestu vandræðin voru út af vatn-
inu,“ segir Björgvin. „Nú fá allir
rennandi vatn. En áður voru brunnar
og í þurrkum á sumrin var aðeins
vatn í einum brunni suður á Eiðum.
Þá var gengið þangað með fullan bala
af þvotti til að skola af honum.“
„Mér finnst ekki varið í nein þæg-
indi eins og í Grímsey,“ segir Inga.
„Þau eru sjálfsögð í landi, en í Gríms-
ey finnst mér þau stórkostleg. Sjálf-
virkur sími – hugsiði ykkur!“
„Og sjálfvirkar þvottavélar,“ bætir
Áslaug við dreymin.
„Afi [Sigurbjörn Sæmundsson] bjó
hjá foreldrum mínum þegar ég var að
alast upp,“ segir Inga. „Hann flokk-
aði spýturnar sem rak í fjöruna, því
það átti að baka við ákveðnar spýtur
og aðrar voru notaðar til að sjóða mat
– það var skýrt hvað passaði fyrir
kolaeldavélina. Spýtunum var raðað í
stafla og við vissum í hvaða stafla átti
að fara þegar mamma var að baka.“
Ekki hringlað í fötum
„Við ólumst upp við afskaplega
svipaða lifnaðarhætti, þó að ég væri
fæddur og uppalinn í Grindavík,“
segir Björgvin. „Pabbi var dæmi-
gerður sjávarútvegsbóndi og pabbi
hennar líka, stundaði heyskap og
garðrækt og var með rollur og beljur.
Menn reyndu að vera sjálfum sér
nógir, að minnsta kosti þeir sem
töggur var í. Á þeim tímum þurfti
fólk ekki að hringla í því í hvaða föt
átti að fara. Fataskáparnir voru ekki
blindfullir. Það voru ekki til peningar
fyrir slíkum munaði.“
„Ég og æskuvinkona mín frá Eið-
um hlæjum stundum að því þegar við
fórum á böllin, sem var eina skemmt-
unin í Grímsey,“ segir Inga. „Þá var
ein harmóníka og dýrðlegt að geta
dansað annað slagið. Ég sagði við
hana um daginn: „Ætli það hafi ekki
verið fjósalykt af okkur?“ Og hún
svaraði: „Það var ekkert betri lykt af
strákunum sem við dönsuðum við!“
Enda voru þeir í gömlum illa lyktandi
spýtubátum.“
„Þeim hefur ekkert leiðst að nudda
sér utan í þá, þó að það væri spíralykt
af þeim,“ segir Björgvin stríðnislega.
„Þetta hefur allt fallið vel saman,“
segir Áslaug brosandi.
„Ég ber sterkar taugar til Gríms-
eyjar; þetta er eins og barnið mitt,“
segir Inga móðurlega.
– Hér hlýtur að vera gott að ala
upp börn?
„Litlu stýrin mín, barnabörnin, eru
í löggu og bófa alveg til níu í myrkr-
inu,“ segir Áslaug.
„Allt er svo frjálslegt,“ segir Inga.
„Þannig var það í Grindavík fram
að þessu, en nú hefur bærinn stækk-
að svo mikið. Þetta verður erfiðara
þar sem er mikið af fólki,“ segir
Björgvin með eftirsjá.
90% tómstundagaman
Það er heimilislegt á gistiheimilinu
Gullsól á efri hæð Kastalans, sem
stendur við höfnina. Það er annað af
tveimur gistiheimilum í Grímsey, en
hitt er Básar við flugvöllinn og heim-
skautsbauginn. Húsið hefur góða sál
og marrið í gólfinu er notalegt, nema
ef fólk er myrkfælið á kvöldin. Úr
eldhúsinu, þar sem fólk bjargar sér
sjálft, er útsýni yfir lygnan sjóinn í
höfninni, sem gefur þó ekki alltaf vís-
bendingu um sjólagið fyrir utan hafn-
argarðinn. Hópur kvenna tók sig
saman um að opna gistiheimilið Gull-
sól og gallerí á neðri hæðinni í Kast-
alanum, sem þá var að hruni kominn.
Þær keyptu húsið, tóku það í gegn og
höfðu gaman af því! „Þetta var 90%
tómstundagaman,“ segir Helga
Mattína, sem ber hitann og þungann
af rekstri gallerísins ásamt Áslaugu
og Guðrúnu Gísladóttur, en allar kon-
urnar skipta umsjón með gistiheim-
ilinu á milli sín. Það er opið allan árs-
ins hring en galleríið yfir
ferðamannatímann og að auki viku-
lega í vetur á sunnudögum og þegar
hópar koma í eyna.
Auk gjafavöruverslunar státar
galleríið af einu minnsta kaffihúsi
sem um getur, með aðeins þremur
borðum, en þar er boðið upp á kakó
og vöfflur. Og í galleríinu kennir ým-
issa grasa. Mest eru það konur úr
heimabyggð sem leggja til vörurnar
og eru þær merktar þeim.
„Hulda Reykjalín hannyrðarófa
býr til rósavettlinga og fræg húfusett
sem kölluð eru Grímseyingar út um
heim,“ segir Helga Mattína. „Guðrún
Gísladóttir býr til glervöru, fallega
minjavöru og poka, Jórunn frá Mið-
görðum brennir og sker út, Jóna Sig-
urborg á Eiðum gerir púða, Áslaug
gerir eldhúshandklæði á eldavélina,
Sigrún Þorláksdóttir býr til trefla og
svo mætti lengi telja. Svo búa þær
allar til sokka og eru fljótar að því!“
Ljúffengur höfrungur
Í gestabókina í Gullsól hefur Silja
Aðalsteinsdóttir rithöfundur skrifað
um miðnætursólina og máltíðirnar á
veitingastaðnum Kríunni, handan
götunnar, „langvíu, þorsk, höfrung,
saltaðan Grímseyjarþorsk, og ljúf-
fengt Grímseyjarlamb frá Garði“.
Þess utan getur enginn farið til
Grímseyjar án þess að smakka lund-
ann á veitingastaðnum, en eldri kona
hikaði hins vegar við það í sumar að
panta sér Kríuborgara af matseðl-
inum vegna þess að hún borðaði ekki
fuglakjöt.
Tvenn vinahjón eiga veitingastað-
inn, Svafar Gylfason og Unnur Ing-
ólfsdóttir, ásamt Brynjólfi Árnasyni
og Guðrúnu Sigfúsdóttur, og er opið í
fjóra mánuði að sumarlagi og eftir
pöntunum þess utan.
„Það tók aðeins tvo mánuði að
byggja veitingastaðinn,“ segir Svaf-
ar. „Allar brælur var unnið frá
morgni til kvölds og í sjóveðri var
unnið á næturnar. Við vorum ákveðin
í að opna fyrir sumarið. Gríms-
eyingar hafa staðið með okkur og
verið duglegir að borða hjá okkur eða
koma á barinn, til dæmis þegar við
fáum trúbadora.“
Áður en veitingastaðurinn var opn-
aður var lítið í boði fyrir ferðamenn.
„Þeir komu kannski sjóveikir í skít-
ugum veðrum og gátu hvergi sest.
Þannig væfluðust þeir um, alveg að
krókna úr kulda og fóru svo aftur.
Það hefur ekki verið góð lífsreynsla
og auðvitað hefur það spurst út.“
Helsti vandinn er að ferðamenn
staldra stutt við, enda aðeins þrír til
fjórir tímar til stefnu fyrir þá sem
koma af skemmtiferðaskipunum. „Ef
það er sól úti ganga þeir um eyjuna
og koma lítið til okkar,“ segir Unnur.
„Í kulda og rigningu koma þeir hing-
að, en þá þykir okkur leiðinlegt að
þeir séu að fara á mis við eyna.“
Yndislegt fuglagarg
Nokkur ferðamannastraumur
liggur út í Grímsey á sumrin, einkum
af skemmtiferðaskipunum. „Þetta
byrjaði vel í vor, en svo kom hret og
þá datt þetta niður í hálfan mánuð á
eftir,“ segir Brynjólfur. „Í fyrrasum-
ar komu sjö þúsund manns með ferju
eða flugi. Við höfum engar tölur fyrir
sumarið í ár, en ég myndi skjóta á
fimm þúsund.“
Hann segir áhugann fara vaxandi
og það þurfi að gera meira fyrir
ferðamenn. „Það vantar siglingu í
kringum eyna; það er stórkostlegt að
sigla undir björgin á sumrin og fugla-
lífið er ótrúlegt. Fólk sem kemur með
ferjunni í nokkra tíma þarf að geta
Morgunblaðið/ÞÖK
Fuglar í byggð Bjarni með vængbrotinn svartbaksunga sem hann sneri úr hálsliðnum og kastaði í Hundagjögur.
Þvottur Unnur hengir upp á snúrur og Sigrún dóttir hennar hjálpar til með sínum hætti.
Kátir Krakkarnir voru fjörugir með korkana í sundkennslu.
» „Fólk beið eftir sumrinu, því þá komu Finn-
arnir, og nóg var til af spíra og alls konar víni.“
mannlíf í grímsey
30 SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ