Morgunblaðið - 15.10.2006, Blaðsíða 47

MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 15. OKTÓBER 2006 47
Lögmannafélag Íslands
FIMMTUDAGUR
2. NÓVEMBER
Fyrir hádegi
8:30 SETNING
• Þórður S. Gunnarsson, forseti lagadeildar
Háskólans í Reykjavík
• Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir menntamálaráðherra
9:00 ÁKVÆÐI 10. GR. MANNRÉTTINDA-
SÁTTMÁLA EVRÓPU
Þróun í dómaframkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu
Luzius Wildhaber, forseti Mannréttindadómstóls Evrópu.
Ákvæði 10. gr. mannréttindasáttmála Evrópu og
stjórnarskrár aðildarríkja Evrópuráðsins
Páll Þórhallsson, lögfræðingur í forsætisráðuneytinu og
stundakennari í fjölmiðlarétti við Háskólann í Reykjavík.
Tengsl bandarísks stjórnskipunarréttar og
dómaframkvæmdar Mannréttindadómstóls Evrópu
Dr. Ragnhildur Helgadóttir, prófessor við lagadeild
Háskólans í Reykjavík.
Pallborðsumræður
Þátttakandi auk fyrirlesara og fundarstjóra:
Björg Thorarensen, prófessor við lagadeild Háskóla Íslands.
Fundarstjóri: Dr. Oddný Mjöll Arnardóttir, prófessor við
lagadeild Háskólans í Reykjavík.
Eftir hádegi
13:00 TJÁNINGARFRELSIÐ OG
VERND EINKALÍFS
Tjáningarfrelsið og vernd einkalífs
Andstæðir hagsmunir?
Christos Rozakis, fyrsti varaforseti Mannréttindadómstóls
Evrópu.
Umfjöllun fjölmiðla um sakamál
Dr. Herdís Þorgeirsdóttir, prófessor við lagadeild
Háskólans á Bifröst.
Pallborðsumræður
Þátttakandi auk fyrirlesara og fundarstjóra:
Ragnar Aðalsteinsson hæstaréttarlögmaður.
Fundarstjóri: Davíð Þór Björgvinsson, dómari við
Mannréttindadómstól Evrópu.
FÖSTUDAGUR
3. NÓVEMBER
8:30 TJÁNINGARFRELSIÐ OG
ÞRÓUN LÝÐRÆÐIS
Hatursáróður og tjáningarfrelsi
Staðan í Suður-Afríku
Dr. Ignatius Rautenbach, prófessor við Háskólann
í Jóhannesarborg.
Tjáningarfrelsi í Arabaheiminum
• Kamel Labidi, sjálfstætt starfandi blaðamaður og
sérfræðingur í málefnum Mið-Austurlanda.
• Dr. Ahmet O. Evin, prófessor við Sabanci
háskólann í Istanbul.
Pallborðsumræður
Þátttakendur auk fyrirlesara og fundarstjóra:
• Luzius Wildhaber, forseti
Mannréttindadómstóls Evrópu
• Christos Rozakis, fyrsti varaforseti
Mannréttindadómstóls Evrópu
• Ólafur Stephensen, aðstoðarritstjóri
Morgunblaðsins
• Jón Kaldal, aðstoðarritsjóri Fréttablaðsins
Fundarstjóri: Þórdís Ingadóttir, dósent við lagadeild
Háskólans í Reykjavík.
Ráðstefnuslit kl. 13:00
ALÞJÓÐLEG RÁÐSTEFNA
UM TJÁNINGARFRELSIÐ
FREEDOM OF EXPRESSION – EUROPE AND BEYOND
CURRENT CHALLENGES
2.–3. NÓVEMBER 2006
HÁSKÓLINN Í REYKJAVÍK
Skráning og
nánari upplýsingar:
Sólrún Smáradóttir
Háskólinn í Reykjavík
Sími: 599-6257 Fax: 599-6201
Netfang: solrun@ru.is
www.expression.is
F
A
B
R
IK
A
N
2
0
0
6
Þátttökugjald: 15.000 kr.
unum, AQUARIUS, sem verða að
teljast á landamærum hugtakanna
listhönnun/nytjalist. En hún hefur
einnig vakið athygli fyrir lampa sína
þar sem innbyggðir ljósgjafar eru
notaðir til að ná fram og magna að
því er virðist óþrjótandi eiginleika
glersins til að laða fram hughrif og
stemningu. Það eru ekki síst hin fjöl-
breyttu listbrigði sem henni tekst að
gæða glerið, skálar, glös og lampa
sem hafa aflað henni vinsælda sem
frumlega skapandi glerlistakonu.
Hinir stóru gólflampar Bambus, sem
byggjast á samröðun mislitra gler-
forma í allt að tveggja metra hæð
bera vott um áræði og löngun til þátt-
töku í sköpun stærri rýmismyndar
tengdrar byggingarlist.
Camilla Moberg vinnur með hin-
um stóru glersmiðjum Finnlands,
Nutajärvi og Iittala, sem voru sam-
einaðar fyrir nokkrum árum. Hér
nýtur hún aðstoðar færustu glerblás-
ara landsins og eins og svo oft á við
þegar um gerð listrænnar hönnunar
er að ræða veltur mikið á samvinnu
hönnuðarins, hugmyndasmiðsins og
meistara handverksins.
Bakgarðurinn
Finnskir hönnuðir á sviði gler-
gerðar eru vel þekktir og hafa lengi
vakið athygli fyrir að fara nýjar,
óþekktar, leiðir. Tapio Wirrkala
(1915) og Timo Sarpaneva (1926)
vöktu á sjötta áratug síðustu aldar
athygli fyrir að ganga að segja má
þvert á fyrri hefðir við formun glers-
ins. Aðkoma þeirra var með vissum
hætti ögrandi og efnismassinn þan-
inn til hins ýtrasta. Oft var blásið í
„kyrrstæð“ mót, samanber tilraunir
Sarpaneva með tréform, sem breyttu
lögun sinni og karakter við hverja
mótun. Árangrinum má líkja við
ófyrirsjáanleg brotaform skriðjök-
ulsins. Í þessari aðferð fólst með viss-
um hætti öguð tilviljun.
Þessi nálgun var nokkuð langt frá
akademískum leikreglum formlista-
manna á borð við Kai Frank (1911),
sem talinn er einn helsti brautryðj-
andi í finnskri glerlist og fremsti
hugmyndafræðingur finnskrar hönn-
unar nytjamuna, hverju nafni sem
nefnist, á síðari hluta 20 aldarinnar.
Nöfnin í finnskri glerlist eru svo
mörg að aðeins örfá verða nefnd til
leiks og þó að ekki gefist rúm til að
sýna verk þeirra allra skal hér vakin
athygli á Kertu Nurminen sem lengi
hefur starfað við Nutajärvi-Iittala og
er í verkum sínum mótsögn við þá
sem nefndir eru hér að framan. Hún
leitar eftir hinu „hárfína“ jafnvel við-
kvæma í glerverkum sínum sem oft
fela í sér skírskotun til austurs og
býsanskra stílbrigða.
Mikko Merikallio og Heikki Kallio
eru í fararbroddi „studioblásara“. og
eins ber að nefna „skáldin í glerinu“
Markku Salo og Oiva Toikka, sem
einhverjir hugsanlega muna eftir frá
sýningu á finnsku gleri í Ráðhúsi
Reykjavíkur 1994. Finnska sendiráð-
ið, ásamt Reykjavíkurborg og
Finnska glerlistasafninu i Rihimäki,
stóð fyrir þeirri sýningu.
Leirlistin
Karin Widnäs (1946) er í nytja-
hlutum sínum mjög persónuleg leir-
listakona, þar sem agaðar hefðir fá
að njóta sín. Verk hennar bera þess
ljóst vitni að hún hefur víða farið og
tekið til sín áhrif t.d. af japanskri og
suðuramerískri formskynjun. Hinn
sterki þjóðlegi undirtónn, (laglínur
Sibeliusar koma upp í hugann), sem
við svo oft skynjum í verkum
finnskra hönnuða, eða listamanna yf-
irleitt, er þó staðfastlega til staðar og
samsamast áhrifunum, stemning-
unni, sem sótt er til annarra menn-
ingarhefða.
Í seinni tíð hefur Karin Widnäs
lagt sérstaka áherslu á stærri verk,
veggskreyti eða óhlutbundnar relief-
myndir, sem hún hugsar sér að þjóni
hlutverki í byggingarlist.
Einhverjir kannst við veggskreyti
Aalvars Aalto sem hann lét gera í
formbeygða björk og sjást víða í hús-
um hans, sem einskonar undir-
strikun byggingarformanna.
Hér er um svipaða nálgun að ræða
þótt efnið sé annað. Þessi aðferð Kar-
inar, samröðun leirforma án stærð-
artakmarkana, í terracotta, með
svörtum eða hvítum glerung er vel
fram sett í sýningunni í Garðabæ.
Bakgarðurinn
Finnsk leirlist er heiminum trú-
lega helst kunn fyrir afurðir Arabia
verksmiðjunnar sem var með stærri
leir- og postulínsframleiðendum álf-
unnar þegar á seinni hluta 19. ald-
arinnar. Segja má að flestir hinna
„stóru“ leirlistamanna Finnlands
hafi notið þeirrar sérstöku stefnu
fyrirtækisins, sem viðhöfð var um
miðbik 20 aldarinnar, að gefa hönn-
uðum verksmiðjunnar færi á að vinna
að einstökum hugðarefnum jafn-
framt hönnun fyrir fjöldaframleiðslu
verksmiðjunnar. Þeim voru lagðar til
rúmgóðar vinnustofur í byggingu
verksmiðjunnar þar sem þeir réðu
ríkjum í sjálfstæðri listsköpun. Þann-
ig urðu til áhrifamikil listaverk unnin
í leir og postulín, sem vöktu verð-
skuldaða athygli á Finnlandi og
finnskri hönnun víða um heim. Mörg
nöfn mætti tína til en hér skal látið
nægja að nefna Birger Kapiainen
sem var ótvíræður nestor í hinum
„frjálsa geira“ finnskrar leirlistar.
Sem fulltrúa seinni tíma mætti draga
fram Tapio Yli Vikari, sem hannar
jöfnum höndum „einstaka“ muni sem
nytjahluti til fjöldaframleiðslu.
Finnland – formland
Hvar sem okkur ber niður í sam-
bandi við finnska hönnun verður vart
hinna sterku þjóðlegu áhrifa. Arf-
urinn sem þeir Akseli Gallen-Kallela
og Louis Sparre sóttu til Karelia, um
miðbik 19. aldarinnar hefur reynst
nær ótæmandi uppspretta fyrir
finnska menningu í myndum, tónum
og formum.
Ljósmynd/W. Zakowski
Geysir Lampi eftir Camillu Moberg. Höfundur er innanhússarkitekt