Náttúrufræðingurinn

Årgang

Náttúrufræðingurinn - 1993, Side 61

Náttúrufræðingurinn - 1993, Side 61
1. tafla. Jafnvægisdreifing súrefnissamsæta milli steinda og vökva. Oxygen isotope frac- tionation factors between minerals and fluid. Tvenndir 103 lna Heimildir 1 Kalsít-vatn 2,78 (10*’/T2) -3,39 O'Neil o.ll. 1969 2 Kalsít-vatn 2,78 (106/T2) -2,89 Friedman og O'Neil 1977 3 Kvars-vatn 3,34 (106/T2) -3,31 Matsuhisa o.n. 1979 4 Feldspat-vatn (2,91-0.766) (106/T2) -3,41-0,416 O'Neil og Taylor 1967 5 Feldspat-vatn (2,39-0,96) (106/T2) -2,51-0,36 Matsuhisa o.n. 1979 6 Kalsít-feldspat (-0,13+0,766) (106/T2) +0,02+0,416 Tvenndir 1 og 4 7 Kvars-kalsít 0,56 (106/T2)-0,08 Tvenndir 1 og 3 Berg jarðhitakerfa Það eru þó ekki eingöngu samsætur jarðhitavökva sent geyma upplýsingar um jarðhitakerfi heldur líka samsætur bergs þess sem vökvinn hefur leikið um. Rannsóknir hafa sýnt að súrefnis- samsætuskipti eiga sér stað á milli bergs og vökva í jarðhitakerfum. Þessi efnaskipti eru háð hitastigi og hafa því verið notuð til að meta hitastig í jarð- hitakerfum. Einnig er hægt að meta hlutfallið milli rúmmáls bergs og vökva í jarðhitakerfi með mælingum á sam- sætuhlutföllumí bergi og í jarðhitavatni. Eri'itt er að meta dreifistuðla sam- sætanna milli bergs og vökva við lægra hitastig en 300°C á tilraunastofum. Ummyndunarsteindir sem myndast í jarðhitakerfum við hitastig á bilinu 100-300°C eru því mikilvægar við mat á áreiðanleika dreifistuðla sem ákvarðaðir hafa verið á rannsóknar- stofum við lægra hitastig en 300°C. I 1. töflu eru sýndar jöfnur sem fundnar hafa verið á tilraunastofum og lýsa dreifingu súrefnissamsæta (a) milli steinda og valns. Tilraunir og rannsóknir á nátt- úrulegum kerfum hafa sýnt að sam- sætur í ummyndunarsteindum eiga mis- auðvelt með að ná jafnvægi við samsætur vökvans. Kalsít (CaC03), sem myndast við útfellingu úr jarð- hitavökva, nær t.d. fljótt jafnvægi við vökvann ef hitastig er um eða yfir 100°C (Clayton o.fl. 1968). Kvars (SiO,) nær aftur á móti seint samsætu- jafnvægi við vökva við lægra hitastig en 600°C (Blattner 1975). Þó virðist kvars sem fellur út úr jarðhitavökva myndast í jafnvægi við hann. Þannig ætti jarðhitakvars að geyma í sér upp- lýsingar um myndunaraðstæður. Með l80/l<’0-mælingum á kvarsi er því hægt að ráða í breytingar á jarðhitakerfinu, ef einhverjar hafa orðið, frá myndun þess. Súrefnissamsætustyrkur untmyndaðs basalts og ummyndunarsteinda (kvars, kalsít og feldspat) af mismunandi dýpi hel'ur verið ákvarðaður í bergi úr borholu KJ-7 af Kröflusvæðinu og holu RN-8 á Reykjanesi (Árný E. Sveinbjörnsdóttir 1983, Árný E. Svein- 171
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Náttúrufræðingurinn

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.