Náttúrufræðingurinn

Ukioqatigiit

Náttúrufræðingurinn - 1993, Qupperneq 105

Náttúrufræðingurinn - 1993, Qupperneq 105
7. mynd. Jarðlagaskipan á Kjalarnesi. 1) Armöl. 2) Jökulruðningur með skeljum. 3) Strandset með skeljum. 4) Lagskiptur fínsandur og méla. 5) Árkvartert basalt. Geologi- cal section from Kjaiarnes. 1) Fluvial sediments. 2) Moraine with shells. 3) Littoral sedi- ments witlt shells. 4) Sand and silt layers. 5) Lower Pleisto- cene basalt. ingarnar frá Kópavogi og Suðurnesi staðfesta það sem aldursgreiningarnar á Fossvogssetinu gáfu raunar sterka vísbendingu um, að Álftanesgarðurinn sé frá lokum yngra-dryas eða pre- boreal. Álftanesgarðurinn ntarkar ekki ystu stöðu Suðvesturlandsjökulsins á yngra-dryas. Jökulruðningurinn á Foss- vogsselinu við Skerjafjörð og aldurs- greiningarnar frá Suðurnesi Seltjarnar- ness sýna að jökullinn hefur náð mun lengra iit á yngra-dryas. Ystu mörk hans eru óþekkt enn sem komið er en vafalaust liggja þau nokkuð undan landi á botni Faxaflóa. Engar lífrænar leifar hafa fundist í Álftanesgarði og bein aldursgreining á honum er ekki fyrir hendi. Aldurinn liggur þó á bilinu 9.500-10.200 BP. Hugsanlega er hann á sama aldri og Búðaröðin á Suður- landi, 9.700 BP (Árni Hjartarson og Ólafur Ingólfsson 1988). KJALARNES Til að fá gleggri hugmyndir um ystu legu jökuljaðarsins í sunnanverðum Faxaflóa á yngra-dryas voru sýnin frá Kjalarnesi tekin. Hugsanlegt þótti að þar hefði verið autt svæði milli Suðvesturlandsjökuls, sem kaffærði Reykjavík, og Hvalljarðarjökuls. Innan frá Kiðafellsmelum í Hval- firði og út á Kjalarnes eru víða þykk setlög við ströndina. Lög þessi eru úr sjávarseti og jökulruðningi og í þeim er víða mikið af skeljum. Sjávar- bakkarnir eru 10-20 nr háir á þessum slóðum. Sjór gengur á ströndina svo opnur eru góðar. Skeljunum var safnað eins utarlega og kostur var, en það er úr svonefndum Brekkubökkum um 1 km suðvestan við bæinn Bakka. Þar rennur lækur til sjávar í grónu gili sem sker sundur syðsta hluta bakkanna. Sitt hvorum megin lækjarins eru setlög af ólíkum uppruna (7. mynd). Norðan lækjarins er þykkur ólagskiptur jökul- ruðningur með rniklu af upphrærðu sjávarseti. Lagið er um 15 m þykkt og myndað af jökli sem skriðið hefur úr Hvalfirði. Engir endagarðar eru sjáan- legir á þessum slóðurn og líklega er hér að mestu um botnruðning að ræða. Skeljasýni var tekið 2,5 m ofan við fjöruna þar sem nýlega hafði hrunið úr bökkunum. Skeljarnar voru því nýkomnar fram í dagsljósið. Aldursgreining gaf 12.005± 130 BP. Greiningin sýnir að á bölling var mynni Hvalfjarðar jökullaust en eftir það gekk jökull út úr fjarðarkjaftinum. Sunnan við lækinn eru 12-14 m háir sjávarbakkar. Lagskiptingin þar er allt önnur en norðan lækjarins. Þarna vottar hvergi fyrir jökulruðningi. 215
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Náttúrufræðingurinn

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Náttúrufræðingurinn
https://timarit.is/publication/337

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.