Samvinnan - 01.06.1927, Side 49

S A M V I N N A N
127
stefnuskrá, þó hann hafi ekki meirihluta, nema í örfáum
kjördæmum. Til dæmis hafði Hægrimannaflokkurinn í
Danmörku áiið 1913 aðeins 7 þingsæti í neðri deild, en
róttæki Vinstrimannaflokkurinn full 30, og þó voru Hægri-
menn fleiri meðal kjósendanna.
Til þess að bæta úr þessu var kosningaíogunum breytt
1915. í Kaupmannahöfn voru leiddar í lög almennar hlut-
fallskosningar, en annarsstaðar var kosið í hinum gömlu
kjördæmum, en þingmönnum jafnframt fjölgað, svo þeir
flokkar, álem versta útreið fengu við kjördæmakosning-
amar, gætu fengið nálægt því eins marga fulltrúa og þeim
bar eftir atkvæðatölunni í öllu landinu. Þetta náði þó
ekki tilgangi sínum, og lögin urðu óvinsæl hjá þjóðinni.
Menn vildu ekki fjölga þingsætum eins og þurfti, ef fult
réttlæti skyldi nást, og hinsvegar vildu menn ógjarnan
leggja niður hin fomu kjördæmi. Margir héldu því fram,
að náinn kunningsskapur og samvinna milli þingmanna og
kjósenda þeirra væri einn af homsteinum þingræðisins.
Eftir langvarandi umræður og samninga milli flokkanna,
voru samþykt 1920, þau kosningalög, sem nú gilda.
Hin fomu kjördæmi haldast sem „framboðskjör-
dæmi“, því álitið var að kjósendur mundu gefa þeim mönn-
um atkvæði, sem þar væru í kjöri. En svo eru allir fram-
bjóðendur flokkanna í hverju amti á listum, eins og við
venjulegar hlutfallskosningar, og atkvæðin svo talin sam-
an úr öllum kjördæmum í amtinu og þingsætum skift milli
flokkanna eftir atkvæðatölunni, þannig að þeir frambjóð-
endum á listunum, sem flest atkvæði hafa fengið fá þing-
sæti. Það getur því auðveldlega komið fyrir, að frambjóð-
andi, sem kosinn er í „kjördæmi“, fellur þegar atkvæði
í amtinu eru lögð saman, fyrir flokksbróður sínum, sem
„fallið“ hefir í stærra og fólksfleira kjördæmi. Að endingu
eru svo atkvæði lögð saman í öllu landinu, og þá er bætt
við nokkrum þingsætum handa þeim flokkum, sem hafa
átt atkvæði afgangs við amtskosningarnar.
Á þennan hátt fær hver flokkur nákvæmlega eins
marga þingmenn, og honum ber, eftir atkvæðatölu hans