Samvinnan - 01.06.1927, Side 62

140
SAMVINNAN
Reynslan sýnir að þegar tvær eða fleiri af Norður-
landaþjóðunum hafa verið í stjórnmálasamvinnu hver með
annari, þá hefir það orðið til varanlegs ófarnaðar á báð-
ar hliðar. Sú þjóðin eða þær, sem veikari eru að efnum eða
íólksfjölda hafa orðið fyrir margskonar kúgun af sterk-
arí sambýlisþjóðinni. Samlyndið milli þjóðanna hefir verið
því verra, sem stj órnmálastarfið hefir verið nánara. Ekk-
ert er auglj ósara en að hin langvarandi kyrstaða og hnign-
un íslands og Noregs, meðan löndin voru í nánu stjórn-
málasambandi við frændþjóð sína Dani, var bein afleiðing
af þessum þjóðafélagsskap. Ef til vill er enn þýðingar-
meiri röksemd fólgin í þeirri staðreynd, að hin glæsilega,
hamingjusama og frjóa andlega samvinna, sem var milli
íslendinga og Norðmanna, meðan bæði rikin voru sjálf-
stæð og óháð hvert öðru, þornaði upp um leið og hið póli-
tíska samband byrjaði. Og í stað hinnar góðu kynningar
og frjálsmannlegrar vináttu komu deilur og illindi, kúg-
un og uppreistarandi.
Reynslan bendir þessvegna eindregið í þá átt, að auk-
in samvinna milli Norðurlandaþjóðanna eigi ekki að vera
stjórnmálalegs eðlis. Þessar þjóðir eigi að vera alfrjálsar
og óháðar hver annari í stjórnmálaefnum. Og sé sú regla
brotin leiðir af því allskonar ófarnað fyrir þjóðir þær er
taka þátt í því samstarfi. En langmest er þó hættan fyr-
ir fámennari og efnaminni þjóðirnar. ,,Yfirþjóðin“ í slíku
sambandi líður aðallega tjón siðferðislega. Það er þraut-
reynt, að forusta yfir öðrum þjóðum fæðir að jafnaði af
sér dramb og yfirlæti í hugum þegna þeirra, er til heyra
„fengsælli þjóð“. Mishepnuð stjórnmálasamvinna milli
þjóða skaðar veikari aðilann andlega og efnalega, en hin
sterkari siðferðislega.
Reynslan fordæmir þannig stjórnmálasamvinnu noi'-
rænna þjóða. En þá er að athuga næsta lið samstarfsins,
þ. e. samvinnu norrænna þjóða í fjármálum.
Það er töluvert erfiðara að sjá til fulls út yfir fjár-
málasamstarfið, heldur en stjórnmálasamvinnuna. Eins og
áður er frá sagt höfðu Norðmenn og fslendingar mikil