Samvinnan - 01.06.1927, Page 68

146
SAMVINNAN
vitaskuld einnig til hinna annara náskyldu frændþjóða ís-
lendinga, Svía og Dana. En þó að Islendingar vilji gjam-
an, eins og í fomöld, þiggja frjóvgandi menningaráhrif
frá frændþjóðum sínum, þá gera þeir hiklaust ráð fyrir
að geta að sínu leyti lagt nokkuð í hinn sameiginlega sjóð
norrænnar nútímamenningar, ef til vill eigi síður en í
fomöld.
Þegar saga Norðurlanda byrjar var hin sama tunga
töluð í Svíþjóð, Danmörku, Noregi, og síðar á íslandi.
Þetta hefir breyst. Áhrif frá stærri þjóðum í suðurátt
valda því að hin norræna tunga hefir tekið breytingum
þannig að Norðmenn, Danir og Svíar skilja nú ekki mál
Ölafs helga og Knúts ríka, nema með sérnámi. /jarlægð
íslands og ef til vill fleiri orsakir valda því, að þar er enn
töluð og rituð sú forna tunga, sem er móðir þeirra mála,
sem Norðmenn, Svíar og Danir tala nú. Einstaka útlend-
ingar, sem lítið þekkja til, halda að tal- og ritmál íslend-
jnga sé til muna frábragðið norrænunni. Þykir íslending-
um í þessu efni kenna grályndis hjá sumum af merkum
fræðimönnum í nálægum löndum. En þessi kenning um,
að íslenskan sem nú lifir á vörum þjóðarinnar sé veru-
lega frábragðin málinu á söguöldinni, er hin mesta fjar-
stæða. íslensk böm lesa gullaldarritin, t. d. Njálu og
Heimskringlu, jafn auðveldlega eins og Englendingar og
Danir á 20. öldinni lesa Lear konung og Jeppa á Fjalli.
Ritmál Snorra er ekki fjær núlifandi íslendingum heldur
en ritmál Shakespeares og Holbergs er fyrir greinda Eng-
lendinga og Dani. Af þessu leiðir það, að Islendingar varð-
veita enn hið eiginlega móðuraiál norrænna þjóða, eins og
þeir fyr hafa bjargað frá gleymsku verulegum þáttum
úr sögu frændþjóðanna. Nú er óhugsandi annað en að,
eítir því sem tímar líða, verði íslenskan móðir norrænna
rnála, óhj ákvæmilegur liður í norrænu uppeldi. Danir,
Svíar og Norðmenn verða nauðugir viljugir að sækja
stöðuga næringu fyrir tungur sínar til uppsprettunnar
sjálfrar. Það verður þess vegna á komandi áram
hlutverk Islendinga að varðveita þennan fjársjóð nor-