Samvinnan - 01.06.1927, Blaðsíða 75

SAMVINNAN
153
að skifta þeim með sannvirði milli félagsmanna. En um
þetta hefir verið háð löng senna milli kaupmanna og kaup-
félaga í Frakklandi. Kaupmennimir hafa sótt fast á
að félögin yrðu að kaupa borgarabréf eins og þeir, og síð-
an greiða alla skatta og skyldur jafnt þeim. Kaupfélags-
menn neituðu þessu. Þeir sögðust ekki vera neinir kaup-
héðnar og þeir neituðu algei’lega að láta setja sig í flokk
með þeim, þóttust ekki hafa til þess unnið. Vai'ð um þetta
löng senna í þinginu og tókst ekki að koma samvinnulög-
um gegn um efri deildina, þar sem kaupmannavaldið var
sterkast. Að lokum fór svo að 1905 var ákveðið að öll kaup-
félög, sem hafa opna búð skyldu leysa boi’garabréf eins og
kaupmenn. Þóttust milliliðimir þar hafa unnið nokkum
sigur, því að með þessu jafnrétti væri fengin átylla fyrir
samskonai „jafnrétti“ í skattamálunum.
í Englandi hefir baráttan um tvöfalda skattinn verið
löng og hörð. Hlutafélögin þar í landi hafa orðið að borga
tekjuskatt af gróða sínum. Kaupmenn í Englandi hafa
heimtað að sama regla skyldi gilda um tekjuafgang kaup-
telaga.
Eftir því sem meir leið á stríðstímann urðu kröfum-
ar frá gróðamönnunum um tvöfalda skattinn á kaupfé-
lögin háværari og er þeirri baráttu ekki lokið enn*).
Kaupfélagsmenn í Englandi hafa fært margar og
gildar ástæður fram móti tvöfalda skattinum.
Eftir enskum lögum má ekki leggja tekjuskatt nema
á gróða. En kaupfélögin hafa engan gróða frá félagsmönn-
um sínum, heldur skila þeim því, sem hver þeirra hefir
ofborgað. Tekjuafgangur í kaupféiagi er ekki gróði, held-
ur er hann sparifé, sem er skilað aftur réttum eig-
anda. Ennfremur er það venja í Englandi að heimta ekki
"*) Baráttan um tvöfalda skattinn í Englandi varð til þess
að kaupfélagsmenn breyttu stefnu viðvíkjandi aðstöðu sinni til
stjómmála. Áður höfðu samvinnumenn verið lilutlausir í þeim
efnum. En síðan sýnt var að kaupmenn beita stjórnmálaáhrif-
um sinum til að eyðileggja félögin, var efnt til samvinnuflokks.