Andvari - 01.01.1977, Blaðsíða 15

ANDVARI
EGILL GR. TIIORARENSEN
13
afleiSingarnar af einræSi hennar, að hún mundi standa eftir á miðj-
um aldri einstæðingur með fjölda barna og lifa síðan hálfa ævina eldcja.
Þetta varð sannspá, en aldrei iðraðist Ragnheiður einræðis síns að heldur.
Þau Skúli giftust um haustið 5. október 1852, og tók hún þegar við
búsforráðum á Móeiðarhvoli. Þar var þá Ragnheiður amma hennar [móð-
ir séra Þorsteins Helgasonar. G. D.], búkona mikil og skörungur urn
allt; var hún nöfnu sinni innanhandar og holl í ráðurn, en fann að við
hana, ef henni sýndist. „Hvað kemur til þess, nafna mín, að mér sýn-
ist þú koma oftar í hesthúsið en í fjósið?“ Það þótti görnlu konunni ekki
búvænlegt. Þar kom þó brátt, að hvorki hún né aðrir frýðu húsfreyjunni
ungu ráðdeildar né dugnaðar, - en að hestunum þótti henni gaman alla
ævi, meðan hún var á uppréttum fótum. Skorti og aldrei gæðinga á Mó-
eiðarhvoli.
Búið á Móeiðarhvoli varð hrátt með stærstu húurn sunnanlands °g
mannmargt. Auk barna og hjúa voru þar einatt sjúklingar langdvölum,
er þurftu að vera undir læknishendi, og gestkvæmt ákaflega, en gest-
risnin jafnan rnikil og góðsemi við fátæka. Læknisumdæmið var Suður-
landsundirlendið allt, milli Lónsheiðar og Hellisheiðar. Segir það sig sjálft,
að stopul var heimavera húsbóndans. Þurfti konan því löngum að vera
allt í senn: hóndi, húsfreyja og hjúkrunarkona, og hafði þó barn á hverj-
um fingri. Allt fór það henni vel og skörulega úr hendi. Sjúklingar, sem
dvalið höfðu þar á heimilinu, vissu oft ekki, hvort þeir áttu meira að lofa
lækninn eða konuna hans.
Skúli læknir andaðist 1. apríl 1872 eftir mjög langa og þunga legu.
Þorsteinn, elzti sonur þeirra var þá 18 vetra. Var hann upp frá því
fyrir húi með móður sinni, meðan hún bjó, og hallaðist hvergi hagur þess,
hvorki að rausn né húsæld. Ekki vildi hún giftast aftur, þó að allálitlegir
kostir byðust. Bjó hún þannig ekkja með börnurn sínum 12 ár, þar til
þau voru öll komin yfir fermingu og sum gift. Þá brá hún búi og settist
fyrst að á Breiðabólstað hjá séra Skúla Gíslasyni, sem var systursonur
manns hennar og átti Guðrúnu yngri systur hennar. Var jafnan ástúðlegt
með þeim systrum. Eftir lát séra Skúla dvaldist hún hjá börnum sínum,
fimm síðustu árin hjá elztu dóttur sinni. Hún var ern og heilsugóð fram-
undir sjötugt, en þá fékk hún heilablóðfall og har aldrei sitt barr uppfrá
því. Þó hafði hún ferlivist fram á síðasta vetur. En seint í nóvember fékk