Andvari - 01.01.1977, Síða 68

66
BJÖRN JÓNSSON Á KÓNGSBAKKA
ANDVAIU
lengdinni var fyrir framan ábindinguna,
og verkaði það þannig, að seglráin reis
miklu hærra að aftan, enda seglið sniðið
þannig, þessi hæðarmunur hét pikkur, að
seglið væri pikkreist og þótti fallegt.
A meðan við vorum að seglbúa, tók
pabbi stýrið og renndi því fyrir. Það var
ekki nema einn krókur á stýrinu að neðan,
en að ofan var á því lykkja, sem féll á milli
tveggja lykkja, sem voru á stefni bátsins,
en krókurinn á stýrinu rann í lykkju, sem
var neðar á stefni bátsins, en járnsplitti
var rennt gegnum lykkjurnar, sem ofar
voru.
Með þessum útbúnaði gat stýrið ekki
hrokkið upp af krókunum. Pabbi tók síð-
an skautið, sem var grönn taug með krók
á öðrum enda, krækti því í lykkju, sem
var á miðju slíðrinu, kastaði til okkar end-
anum á skautinu, en við drógum hann í
gegnum litla blökk, sem var í afturskauti
seglsins, köstuðum svo til hans skautinu,
en hann dró það i gegnurn kós, sem fest
var á röng í skutnum. Þessi útbúnaður, að
hafa laust skaut eins og það var kallað,
mátti heita nýtilkomið á þessum tíma, sem
hér um ræðir. Áður var skautið sett fast,
en nú lék það í hendi þess, sem við stýrið
sat, og tók hann í það eða gaf eftir, svo
sem honum þótti þurfa hverju sinni, og
það var þannig á valdi formannsins,
hversu mikið var siglt, sérstaklega þegar
sigldur var beitivindur. Hann gat hleypt
vindinum úr seglinu með því að gefa út
á skautinu og láta kala við framjaðar þess,
og þannig létt vindþungann í seglinu.
Enda voru surnir formenn svo leiknir í
notkun skautsins, að varla þurfti að hreyfa
dragreipið, þó hvasst veður væri.
Pabbi tók nú stýrissveifina og setti hana
á stýrið. En á sveifinni var gat (sveifar-
augað) með sérstöku lagi, og féll það
þannig ofan á stýrið, að lítil hætta var á,
að hún hrykki upp af stýrinu.
Hann kallaði nú til okkar og sagði, að
við skyldum vinda upp seglið, og það
gerðum við.
Idaldið var nú heim í þægilegu leiði, og
þótti mér þessi sigling reglulega skemmti-
lcg. Ég heyrði, að pabbi var að raula fyrir
munni sér þessa vísu:
A8 sigla fleyi og sofa í meyjar faðmi
ýtar segja yndi mest
og að teygja vakran hest.
Þegar við komum að lendingunni, var
sjór fallinn inn í Bátavíkina, svo að við
gátum fleytt bátnum upp að bryggju, og
þar festum við honum, en um flæðina átti
svo að draga hann upp og ganga betur frá
honum. En við gengum heim að bænum
í góðu skapi eftir skemmtilega ferð.
Heyannir
Þegar fór að líða að slætti, sem venju-
lega byrjaði Iaugardaginn í tólftu viku
sumars, þá var farið að athuga amboðin,
þ. e. orfið og hrífuna og Ijáinn. Þessi am-
boð voru nokkuð breytileg að stærð og
gerð eftir fólkinu, sem með þeim átti að
vinna.
Orfin voru smíðuð úr tré, og skyldi orf-
leggurinn upp að neðri hæl vera níu þver-
handarbreiddir þess, sem nota átti orfið.
Lengd á milli neðri og efri hæls (kerling-
ar) átti að vera sem næst því, sem breidd
sláttumanns var um herðar, en fyrir ofan
efri hæl skyldi ekki vera styttra en hálf
lengd leggsins upp að neðri hæl. Þegar
um fasta heimilismenn var að ræða, þa
notuðu þeir sama orfið ár eftir ár, á meðan
það dugði. Hrífan var smíðuð úr tré, haus-