Andvari - 01.01.1977, Blaðsíða 77

ANDVAIU
GUSTAF LARSSON
75
Ljóðin sem ég þýddi eftir Gustaf Larsson í Svíþjóð 1975 voru seytján.
Ég bætti við tveim eftir heimkomuna og gaf þau út, alls 19 þá um haustið.
10 voru þýdd úr gotlenzku og 9 úr sænsku. Ég lærði það eitt sinn, að gotlenzka
teldist, ásamt sænsku og dönsku, til austrænu deildar norrænna mála, lét þess
getið í formála fyrir bæklingnum. Síðan bætti ég við eftirfarandi orðum og
studdist þar við Herbert Gustavsson: Inledning till Gutamálets studium:
Meðal einkenna hennar eru tvíhljóðin au, sem í sænsku hefur breytzt í ö:
gotl. auga, sænska öga; ai, sem í sænsku hefur breytzt í e: gotl. flairi, sænska
flera; og oy, sem í sænsku verður ö: goyma, verður gömma. Svipar gotlenzku
þannig meir til háþýzku (og íslenzku) en öðrum málum."
Svo gerðist ég þá svo djarfur að láta prenta gotlenzku ljóðin hans Lars-
sons, fylgdi þeim úr hlaði með nokkrum fleiri orðum og sendi þau kunningj-
um mínum fyrir jólin, auk þess sem kverið var látið í bókaverzlanir. Meðal þeirra,
sem fengu bókina, var dr. Ivar Orgland, kennari í íslenzku við háskólann Ósló.
Hann gerði þessa athugasemd við orð mín um skyldleika gotlenzku, háþýzku
og íslenzku;
„ Þegar um er að ræða tvíhljóðin, hefur nýnorskan au (en bókmál einnig
í mörgum orðum), þar sem sænskan hefur ö, sbr. auga, haust. Nýnorskan (og
að nokkru bókmál) hefur gömlu tvíhljóðin ei og öy (gotl. ai og oy), en oy höf-
um vér t. d. í Sogni: hoyra, eins og í færeysku (sem þú hefðir líka getað nefnt).
Og r-ið í gotlenzku, einnig tónninn, minnti mig satt að segja á færeysku meir
en nokkurt annað norrænt mál.“
Efalaust fór Orgland hér með rétt mál, enda er hann einkar vel að sér í
nýnorsku. Líking gotlenzku og vesturnorrænu (nýnorsku, íslenzku og færeysku)
er meiri en með dönsku og sænsku, nema sænskum mállýzkum svo sem dala-
máli, vermlenzku og skánsku. En síðast nefnt mál er nokkurs konar dönsk mál-
lýzka að öðrum þræði.
Orgland skrifar enn fremur í áður nefndu bréfi (dags. 8. des. 1975):
»Mér datt í hug, þegar ég las kvæðin, að þú hefðir átt að birta texta að
minnsta kosti tveggja þeirra á frummálinu við hliðina á þýðingunum. Það er
hægt að leyfa sér í lítilli bók sem þessari. Þá hefðu landar þínir getað borið
saman tungurnar og fengið hugmynd um gotlenzka skáldamálið. En fyrst það
var tíkki gert, ættir þú að gera það í tímaritsgrein um Gustaf Larsson.“
Þetta hef ég nú gert, skrifað grein og íslenzkað tvö ný kvæði eftir hann,
þau sem ekki hafa birzt áður á voru máli. Skulu þau nú sýnd hér á báð-
um tungum, gotlenzku og íslenzku, svo menn geti gert samanburð á málunum.
Annað kvæðið heitir;