Andvari - 01.01.1977, Side 94

92
PÁLL ÞORSTEINSSON
ANDVARI
Ormur var um sína daga óumdeildur héraðshöfðingi í Skaftafellsþingi og
friðsamt í goðorði hans. Áhrif hans í héraði má marka af breytingu, sem varð
eftir lát hans. „Það fannst brátt á, er Ormur var andaður, að Ögmundur hélt
sér vel fram um héraðsstjórn, og gerðust margar greinir með þeim Sæmundi."
Eftir fall Odds Þórarinssonar mælti Brandur ábóti; „Hart er það, að vér
skulum bera frændur vora göfga bótalausa fyrir 'bóndasonum, og svo myndi
þykja Ormi bróður mínum, ef hann lifði.“ Þessi orð hins vitra kennimanns
gefa til kynna, að í skapgerð Orms hafi mannúð og metnaður verið í jafnvægi.
Af Sturlungu má ráða, að Ormur hafi jafnframt miklum umsvifum komizt
í snertingu við hina listrænu iðju, sem Egill Skallagrímsson kallaði að bera
út úr orðhofi mærðar timbur máli laufgað.
Sturla Sighvatsson bjó að Sauðafelli í Dölum. 1 janúar árið 1229 gerðu
Vatnsfirðingar ferð sína til Sauðafells með fimm tugi manna og ætluðu að
ráða Sturlu af dögum, ef færi gæfist. Vatnsfirðingar brutust inn í skála á
Sauðafelli um nótt og unnu níðingsverk. I skálanum særðust margir menn og
þrír létust af þeim sárum, þar á meðal kona, er hét Þorbjörg ysja. En Sturlu
fundu þeir ekki. Hann hafði daginn áður riðið að heiman norður til Mið-
fjarðar.
Tíðindi þessi spurðust um allt land, og þótti flestum mönnum Sturla
auðnur á ha'fa haft, er hann var eigi heima. En flestir menn lögðu þungt til
þeirra, er að för þessari stóðu. Ormur Svínfellingur var í þann tíma mikill
vinur feðganna Sighvats og Sturlu. Hann kvað, er hann heyrði aðförina,
og er vísan skráð í Sturlungu, í þeirri sögu hennar, sem merkust er, þ. e.
íslendingasögu Sturlu Þórðarsonar. Höfundur þess rits gat af eigin sjón og
raun greint frá mörgum örlagaríkum atburðum á Sturlungaöld. Hann var að
verða fulltíða maður, þegar Vatnsfirðingar gerðu ferð sína að Sauðafelli, og
héfur þegar í stað heyrt greinilega sagt frá því, er þar gerðist. Sturla Þórðar-
son ólst upp og bjó síðar á höfuðbólum á Vesturlandi eigi langt frá bæ nafna
síns og sat sjálfur á Sauðafelli um skeið eftir Örlygsstaðabardaga. Með þess-
um nöfnum og náfrændum voru mikil kynni og stundum samstarf.
Sjö árum éftir lát Orms Svínfellings gekk Sæmundur sonur hans að eiga
Ingunni dóttur Sturlu Sighvatssonar. „Ríður Sæmundur heim til Svínafells
með konu sína.“ Vafalaust hefur fólkið í Svínafelli kunnað vísu Orms og
húsfreyjan unga, sem þangað fluttist, lært hana þar, hafi hún ekki kunnað
hana fyrr, enda er vísan tengd átakanlegum atburði, þar sem foreldrar kon-
unnar áttu í hlut. Ingunn varð ékkja eftir þriggja ára hjúskap. Afar sennilegt
er, að hún hafi eftir það hitt að máli frænda sinn, hinn merka sagnaritara,
og þá getað rifjað upp vísu Orms. En fornar vísur og kvæði þóttu jafnan hafa