Andvari - 01.01.1977, Síða 99

ANDVARI
RÆÐA
97
steinolíulampaglös, sem hann hafði til
sölu. „Slíkt sáum við aldrei heima á Is-
landi,“ sagði Dalmann um leið og hann
sló glasinu í borðið - „gler, sem brotnar
ekki“ -, og þá mölbrotnaði lampaglasið
urn leið. Það varð nærri því máltæki það-
an af - þetta: „Slíkt sáum við aldrei heima
á íslandi.“
Valdi Gíslason er tiltölulega nýlega
fluttur úr byggðinni okkar - Þorvaldur
heitir hann, fæddur á Grímsstöðum á
Fjöllum, föðurættin úr Eiðaþinghánni,
en móðurættin þingeysk. Hann er elzti
sonur Björns heitins Gíslasonar danne-
brogsmanns, sem fluttist vestur frá Hauks-
stöðum í Vopnafirði árið 1879. Ef maður
ætti að velja fjölskyldu, sem skarað hefur
fram úr meðal þeirra, er fluttu héðan, þá
mætti vel taka sem dæmi þessa syni
Bjöms Gíslasonar. Valdi hafði póst-
afgreiðsluna í nokkur ár; hann var fjölda-
mörg ár við verzlun. Björn var framúr-
skarandi mælskumaður, lögfræðingur og
fasteignasali; hann dó fyrir nokkrum ár-
um og hafði vakið athygli á sér um allt
ríkið sem stjórnmálamaður, og hafði gegnt
ýmsurn opinberum störfum. Jón er enn
heima á bóndabænum, sem kallaður er
Stórholt - hann er bezti bóndi, en var í
tíu ár líka þingmaður og er alltaf talinn
áhrifamikill og ráðhollur í öllum þjóð-
félagsmálum. Idann hefur nýlega tekið
virkan þátt í því að útbreiða notkun raf-
magns í sveitinni - rnaður gæti bætt því
við, að þó að Jón hafi ekki verið nema svo
sem sex ára, þegar hann fór héðan, þá
kann hann utanbókar nærri því allt sem
Kristján Fjallaskáld orti. Ég gæti bætt
því við sem innskoti, að presturinn, sem
gifti foreldra mína og skírði mig og nærri
því öll systkinin, var bróðursonur Kristj-
áns Fjallaskálds - síra Björn, sonur
Björns Jónssonar, sem fæddur var á Ási í
Kelduhverfi.
Halldór - einn bróðirinn enn í þessari
fjölskyldu, sem ég minntist á, lét af kenn-
arastörfum við Minnesotaháskólann í
fyrra eftir það að hafa verið kennari þar í
fjöldamörg ár; sarndi hann kennslubók í
mælsku. Ámi er yngstur - var aðeins
tveggja ára, þegar hann fór héðan. Hann
hefur í tuttugu ár verið dómari í stærðar-
umdæmi í Minnesotaríki og er alveg til-
valinn í þá stöðu vegna dómgreindar,
gáfna og framkomu allrar. En ég var að
tala um Valda og ætlaði að minnast á
hann í sambandi við grínskáldið nafn-
kunna, hann Káinn. Einu sinni, þegar
K. N. Júlíus var búsettur í Duluth,
Minnesota, var Valdi Gíslason þar - vann
við verzlun um skeið. Valdi og aðrir land-
ar þar hittust stundum á „salon" eða
vínsölustað, sem rekinn var af Ira, er hét
Phil O’Hare. Einu sinni vildi Valdi fá
sér í staupinu og hafði ekki ‘cent’ með sér.
En hann átti gamlan danskan ‘rigsdal’,
sem hann hafði komið með að heiman,
níu ára strákur. Hann gerði samning við
Phil O’Hare, að hann skyldi veðsetja
dalinn - Phil átti að geyma dýrgripinn,
og þá gat Valdi borgað drykkinn, þegar
hann kæmi einhvem tíma aftur. Það
trassaðist, eins og gerist og gengur. Þegar
Valdi fór loksins að vitja dalsins, þá frétt-
ir hann það, að Phil O’Hare sé dáinn.
Hann segir Káinn þessa sorgarfregn -
eða gott ef Káinn sjálfur hefur ekki verið
með; þá yrkir Dakotakímniskáldið fræga
þessar vísur:
Þér og mér til mótlætis,
mennt og kurt frá snúinn
Phil O’Hare til helvítis
úr heiminum hurt er flúinn.
Haföu þreyju þangað til
þrotnar líf og hraftur,
þá geturðu fundið Phil
og fengið dalinn afturl