Andvari - 01.01.1986, Blaðsíða 7

GUNNAR G. SCHRAM:
Gunnar Thoroddsen
Sagan sýnir að gengi og farsæld þjóða ræðst að miklu af því hverjir
veljast til forystu í málum þeirra. Við íslendingar höfum jafnan átt
því láni að fagna að mikilhæfir leiðtogar hafa risið upp úr samtíð
sinni á örlagatímum í lífl þjóðarinnar og varðað veg hennar til betri
og bjartari framtíðar.
Einn þeirra manna var Gunnar Thoroddsen. Með störfum sínum
og stefnu setti hann flestum öðrum fremur svip á sögu lands og
þjóðar um hálfrar aldar skeið. Þar stóð hann lengst af í lyftingu og
var sá glæsilegi þjóðmálaforingi sem öllum, sem hann þekktu, verð-
ur lengi minnisstæður.
Ungur að aldri skipaði Gunnar sér í raðir hins nýstofnaða Sjálf-
stæðisflokks árið 1929 og var kjörinn til Alþingis 1934, yngstur allra
þeirra sem þar hafa setið fyrr og síðar. Ætíð síðan var ævi hans
samofin stjórnmálasögu lands og þjóðar, fyrst í baráttunni fyrir
óskoruðu sjálfstæði og síðan sem eins af leiðtogunum í sókn þjóðar-
innar frá fátækt til bjargálna og velmegunar. Sem borgarstjóri, þing-
maður og ráðherra um áratuga skeið var hann einn þeirra manna,
sem lagði hornsteina hins íslenska nútímaþjóðfélags svo sem við
þekkjum það í dag.
í ræðu og riti lagði Gunnar Thoroddsen á það ríka áherslu að
kjarni þjóðmálabaráttunnar hlyti að vera sá að tryggja sjálfstæði og
sjálfræði einstaklinganna. Þannig myndi einstaklingnum og þjóðinni
allri best farnast. Að hans mati samrýmdist það ekki sjálfstæðisstefn-
unni að einstaklingar væru þjónar ríkis eða flokkakerfis. Þessi lífs-
skoðun var grundvöllur starfa hans að þjóðmálum. Frelsið vildi
hann öllu öðru fremur hafa að leiðarljósi og það var honum efst í
huga allt til leiðarloka.
En þótt Gunnar væri um langan aldur einn helsti leiðtogi þess
flokks, sem hefur að kjörorði sínu frelsi og framtak einstaklingsins,
þá gerði hann sér óvenju glögga grein fyrir mikilvægi samhjálpar og