Andvari - 01.01.1986, Blaðsíða 11

ANDVARI
GUNNAR THORODDSEN
9
fimmtán ára að aldri. Þátt hafði hann tekið í félagsstarfi veturna
áður en til þess hafði aldrei komið „fyrir feimni sakir“ eins og hann
segir sjálfur frá, að hann færi upp í ræðustól. Nú var hinsvegar
stofnað málfundafélag í skólanum sem hlaut nafnið Framtíðin. Á
fyrsta fundinum skyldi rætt um Grænlandsmálið og réttindi íslend-
inga til yfirráða þar vegna hinna fornu afskipta og landnáms á sinni
tíð.
Gunnar ákvað að verða meðal ræðumanna á fundinum og hefur
lýst þeirri eldraun skemmtilega á þennan hátt:
„Ég var afar taugaóstyrkur er á fundinn kom. Ekki batnaði líðanin
eftir að ég hafði kvatt mér hljóðs. Einhvern veginn tókst mér þó að
komast upp í ræðustólinn. Ég roðnaði og svitnaði. Þegar ég hafði
lokið ræðunni, hafði ég ekki hugmynd um, hvað ég hafði sagt og veit
það ekki enn þann dag í dag. Ég stóð þar eins og í leiðslu. Það var
ólýsanlegt ástand til líkama og sálar að koma í fyrsta sinn í ræðustól.“
Þannig var jómfrúarræða þess unga skólapilts sem síðar átti fyrir
að liggja að verða einn mesti mælskumaður sinnar samtíðar.
í fimmta bekk var stefnan tekin inn á braut stjórnmálanna. Þeir
félagarnir og vinirnir Jóhann G. Möller og hann ákváðu að ganga í
Heimdall veturinn 1927—28 efdr að hafa kynnt sér rækilega megin-
stefnumál flokkanna. íhaldsflokkurinn hafði verið stofnaður árið
1924 undir forystu Jóns Þorlákssonar sem var Qármálaráðherra og
síðar forsætisráðherra 1924—1927 er Framsóknarflokkurinn tók við
stjórnartaumunum og naut hlutleysis Alþýðuflokksins.
Tveimur árum síðar en íhaldsflokkurinn var stofnaður, 1926,
höfðu nokkrir úr hinum gamla Sjálfstæðisflokki stofnað Frjálslynda
flokkinn undir forystu Sigurðar Eggerz og Jakobs Möller.
Ungu mennirnir í Heimdalli voru hlynntir sameiningu flokk-
anna. Var það jafnframt krafa þeirra að nafn íhaldsflokksins yrði
lagt niður sem þeir töldu villandi og óheppilegt. Báðir flokkarnir
voru borgaraflokkar sem beittu sér fyrir einstaklingsfrelsi og at-
hafnafrelsi. Þeir voru sameinaðir 1929 í hinn nýja Sjálfstæðisflokk.
Að miklu leyd lögðu ungu mennirnir í Heimdalli hinum nýja
flokki til hugmyndafræðilegan grundvöll. Þar kristölluðust hugsjón-
ir þeirrar nýju kynslóðar sem átti eftir að erfa landið. Meginþungi
stjórnmálabaráttunnar hafði af eðlilegum ástæðum legið í farvegi
baráttunnar við Dani um sjálfstæði lands og lýðs. Sú var enn megin-
krafan en hinum ungu félögum var ljóst að það hillti undir nýjan