Andvari - 01.01.1957, Side 55

andvari
Brot úr verzlunarsögu
51
Úr því er lauk verzlunarviðskiptum þeim milli íslands og
Bretlands, er tókust á styrjaldarárunum 1809—1814, var alls ekki
uni nein bein verzlunarsambönd að ræða milli þessara landa
allt fram um 1850. Upp úr 1850 fá brezkir kaupsýslumenn nokk-
urn áhuga á því að kaupa hesta frá íslandi til notkunar í kola-
námum landsins. Fyrst í stað varð að leita sérstaks leyfis hjá
dönsku ríkisstjórninni og var slíkt leyfi fyrst veitt árið 1851, með
því skilyrði þó, að skip það, er hestana tæki, flytti engar vörur
til landsins og greiddi 14 sterlingspund af hverri smálest í skipi
i toll. Voru þetta allharðir kostir, en hér bættist það við, að
peninga til hrossakaupanna urðu Bretar að sækja til Danmerkur,
því enskir peningar voru ekki taldir gjaldgengir hér á landi. Var
að slíku ærin töf og sjálfsagt nokkur aukakostnaður. Blaðið Þjóð-
ólfur VI. árg. 1854, bls. 203—205, segir, að árið 1851 hafi verið
Butt utan 219 hross, og 1851 277 hross. Verðið var lágt, að
meðaltali 17 rd., og virðist svo sem nokkur kurr hafi verið í
mönnum yfir viðskiptum þessum. 1853 mun útflutningurinn hafa
verið rúmlega 200 hross og verðið svipað nyrðra, en nokkuð
Bærra syðra, eða um 19 rd. Sýnt er, að Bretum þóttu hestarnir
of litlir vexti, því árið 1854 getur Þjóðólfur þess, að þeir vilji
gefa 16 rd., en kaupi þó góða fola fyrir 9—12 spesíur. „Nú fara
þeir mest að stærð“ (VI. bls. 235). Árið 1856 var útflutningurinn
um 200 hross, að því er blöðin herma, en eigi kernur það heim
við hagskýrslur, er telja aðeins 68 hross. 1857 er útflutningurinn
talinn 248 hross, á 20 rd. að meðaltali. Þetta ár og þrjú næstu
árin, 1858, 1859 og 1860, eru engin hross talin út flutt í lands-
hagskýrslum, 1861: 28 hross, en 1862: 828 hross og 1863: 363.
Næstu ár er útflutningurinn líkur, um 400, allt upp í 628 árið
1866. Hrossin voru oftast keypt sunnanlands og flutt út frá
Beykjavík. — Eins og sjá má var hér ekki um mikið verzlunar-
magn að ræða, en samt munu þessi viðskipti hafa stuðlað að
þvi, að enskir kaupmenn taka að seilast hingað til meiri við-
skipta, þegar dregur fram undir 1860. Má þar til nefna James
Bitchie frá Peterhead á Skotlandi, er hingað kom fyrst sumarið