Andvari - 01.01.1957, Side 83

ANDVARI
Brot úr verzlunarsögu
79
samþykkt verzlunarlögin fyrir félag þetta og heitið samskotum
°g tillögum, og voru þetta hin fyrstu upptök Félagsverzlunar-
innar við Ffúnaflóa."
Þessi frásögn er hin merkasta, það sem hún nær, og þarf
enginn að efast um, að hér er rétt skýrt frá aðdragandanum að
stofnun félagsins. Benedikt Blöndal í Fivammi skýrir svo frá í
bréfi til Jóns á Gautlöndum, dags. 20. apríl, að 18 menn gangi
í félagið á stofnfundinum og lögðu þeir fram nálega 60 hluti
á 25 rd. hvern. Nokkru fyllri frásögn birtist í Norðanfara,
16,—17. tbl., 16. apr. 1870, eftir bréfi úr Húnavatnssýslu, dags.
28. marz. Þar segir, að áformað sé að stofna hlutafélag, er nái
yfir Húnavatnssýslu, Strandasýslu og ef til vill Dalasýslu, til að
kaupa verzlunarskip og hús, og sé ætlazt til, að verzlunin hvrji
1871, ef unnt reynist. Sagt sé, að stofnsjóður félagsins eigi að
verða 20 þús. rd. og hafi á fundinum orðið um 11 þús. rd.,
>,auk þess sem Pétur E. kaupmaður Friðriksson á Borðeyri kvað
vilja leggja til í húsum sínum þar, sem víst mun vera talsvert."
Af því sem nú var sagt er ljóst, að hið nýja félag Húnvetn-
inga var stofnað í meginatriðum með sama hætti og Gránu-
félagið. Er og víst, að hér var um bein áhrif að ræða. Vert er
að minnast þess, að sumarið 1869 sátu þeir saman á Alþingi
Jón á Gautlöndum, Tryggvi Gunnarsson, síra Davíð Guðmunds-
son í Felli og Páll Vídalín. Fer ekki hjá því, að þessir menn,
er þá og síðan stóðu fremstir í verzlunarsamtökunum, hver í
sínu héraði, hafi rætt þessi mál sín á rnilli, en beint tilefni til
þess var Gránufélagið, er nú var í reifum og mestar vonir voru
við bundnar. Þetta kemur líka óbeinlínis í ljós í bréfkafla frá
Páli Vídalín til Jóns á Gautlöndum, en sá bréfkafli er jafnframt
olzfa heimildin um Verzlunarfélagið við Húnaflóa. Bréfið er ritað
^2. des. 1869 og segir þar m. a. á þessa leið:
„Ég hélt hér samt fund í haust, áður en tíðin versnaði, með
nokkrum beztu mönnum sýslunnar, og var hann áhrærandi
verzlunarmál okkar framvegis. Um árangurinn af fundi þessurn
verður ekki sagt enn, því að hann er geymdur hinum ókomna
6