Andvari - 01.01.1951, Síða 37

andvari
Stefnt að höfundi Njálu
33
Höfða-Oddi, sem var Ljósvetningur. Af líkum róturn mun það
runnið, þegar þess getur sérstaklega um Odda frá Höfða, að
hann sé „sköllóttur<í. Viðurnefnið kollur merkti hið sama og
skalli.
Eftir hið misheppnaða tilræði Höskulds Þorvarðssonar við
Höfða-Odda falla orðin: „Eigi sækist nú skjótt reiðin“. - „Eigi
munu við enn skildir '. „Þá var mönnum hleypt til feransdoma
á hvem bæ“. Þá er Höskuldur Gunnarsson hleypti úr Valahrísum,
féll hestur hans dauður niður á vellinum undir Fjalli og arið
eltir vá hann Ljósvetningana frá Einarsstöðum, Ögmund prest
°g Gunnstein son hans. Merkilegust eru lokaorðin: „Þa var
rnönnum hleypt til féránsdóma á hvern bæ“. Eyjólfur halti er
fámennur á undanhaldi fyrir ofurefli liðs. Ekkert erindi gat
hann heldur átt til féránsdóma á hvem bæ í jámburðarmáli Frið-
gerðar. Sv'o sem áður er greint í kaflanum „Jarnburður , em
féránsdómar þessir hinir sömu sem Hvamm-Sturla haði að Staðar-
hóli í járnburðarmáli Ingveldar Þorgilsdóttur arið 1159. En ekki
fá orðin „á hvern bæ“ komið því máli við. Fyrir höfundi hefir
hlotið að vaka minning um almennar fjárupptektir eða ran hja
hændum í einhverju byggðarlagi. Slengir hann svo t huganum
saman féránsdómum Hvamm-Sturlu og feranum þessum. Ur
verður hin fáránlega setning. En gott er þó að hafa hana.
Af stöðu setningarinnar í lesmáli Ljósvetninga sögu, svo og
orðavalinu „mönnum hleypt á hvem bæ“, ma gera ser nánari
grein fyrir tilefni hennar. Þegar þetta er skrifað, er hugur höf-
undarins bundinn við upphlaupið í Valahrísum og samtal Þorvarðs
ór Saurbæ við Ljósvetningana og ívar frá Mula. Guðmundur
hiskup Arason er kominn til Reykjadals með her manns og
flökkulýð drífur að honurn. „Þótti bændum jiungt undir að
búa og þoldu þó um hríð“. Biskup sezt á Einarsstaði. „Flýr Ög-
mundur prestur ofan i Múla með málnytu sína, en Höskuldur
Gunnarsson, er bjó á hálfu landinu, var eftir, því að hann bauð
hiskupi það, er hann hafði til“. Guðmundur biskup fer síðan
' hlúla nreð menn sina. „En ívar segir að þeir skuli nú að keyptu