Andvari - 01.01.1951, Page 85

ANDVARI
Þjóðin er eldri en íslandsbyggð
81
um frá tímum þess siðar, er menn báru hildisvín á hjálmum og
hringsverð við hlið. Þeir heita Beigaður og Sölvi. Beigaður
nefndist einn af Hrólfshöppunum, sem heimta vildu Hildisvín
og Svíagrís af Aðils konungi. Jarl frá Jótlandi, að nafni Sölvi, á
að hafa fellt Eystein konung son Aðils, og gerzt síðan höfðingi
Svía. Ég efast ekki um, að samband sé á milli þessara nafngifta
á hetjunum og hinum helgu gölturn, sem verið hafa tákn frjó-
seminnar. Eftir að Ingimundur fann svínahjörð sína og forustu-
göltinn Beigað, festi hann yndi í Vatnsdal.
í ritgerð sinni: „Hjálmar og sverð í Beowulfskvæðinu", lýsir
Knut Stjerna því merkilega samræmi, er gætir milli frásagna
kvæðisins um vopnabúnað og svo vissra tegunda hjálma og
sverða, er tíðkazt hafa meðal austnorrænna höfðingja á 6. öld, að
því er fornleifar sýna. Auk skrauthjálmanna með svínalíkönum
°g myndaborða úr málmi, er oft getið í kvæðinu binna sérkenni-
Kgu bringsverða. Nafnið draga þau af hring, sem festur var við
efra hjaltið. Hefur hringur þessi sennilega verið táknmynd sólar-
lnnar og helgur dómur, svo sem stallahringur íslenzku goðanna
þrem öldum síðar. Við þ ess konar liringi sóru menn dýra eiða.
Um aldamótin 700 virðast menn hættir að festa hringi við sverðs-
hjöltun, og einmitt um sama leyti fellur skrautbjálmanotkun nið-
ur a Norðurlöndum. Samt sem áður hefir minning um þessa
höfðingjagripi geymzt í norrænum sögnum og kvæðum. Eru
þ° norrænar bókmenntir miklu yngri en Beowulfskvæðið. Hring-
sverða getur í kviðunum um Helga Hjörvarðsson og Sigurð
Fáfnisbana, en skrauthjálma í Atlakviðu Húnakonungs og Hlöðs-
kvæðinu. Einnig getur Þorbjörn homklofi um „grafna hjálma"
1 Haraldskvæði. En eins og Hákon Shetelig telcur fram í Noregs-
sngu sinni „er hið skáldlega orðaval sótt til eldri tíma en sam-
dðar skáldsins sjálfs". Það er Ijóst, að á 6. og 7. öld hafa náin
tengsl verið á milli þeirrar tízku að bera inyndum skreytta hjálma
°8 hafa lning á hjalti sverða. í Beowulfskvæðinu mætir hvort
tVeggja okkur á sama vettvangi, og tízkan er bersýnilega samofin
íi'uarhugmyndum þeirra, sem henni fylgdu. Hringsverð og mynd-