Vikan - 07.12.1967, Blaðsíða 87

kvað Tennyson stórhrifinn,
Cardigan og menn hans námu
ekki staðar fyrr en hjá fallbyss-
unum, sem voru takmark á-
hlaupsins. Þar kvistuðu þeir nið-
ur þá Rússa, sem þeir náðu
til í fljótheitum, og þeystu
svo til baka, því vonlaust var
fyrir þá að halda fallbyssunum,
sem þeir höfðu hertekið, þar eð
hinu fífldjarfa áhlaupi þeirra
hafði ekki verið fylgt eftir. Og
aftur hömruðu rússnesku fall-
stykkin á þeim frá þremur hlið-
um í senn:
Cannon to right of them,
Cannon to left of them,
Cannon behind them
Volley’d and tunder’d;
Storm’d at with shot and shell,
While horse and hero fell,
They that had fought so well
Came tro‘ the jaws of Hell.
Enda voru það fáir einir úr
herflokknum, sem lifðu af árás-
ina. Ekki er vitað með vissu
hvað hratt af stað þessu fá-
bjánalega tiltæki. En yfirmaður
brezka riddaraliðsins, jarlinn af
Lucan var svarinn óvinur Car-
digans lávarðar, og voru þeir þó
mágar. Þessir herramenn voru
nauðalíkir að því leyti, að báðir
voru óhóflega drambsamir og
jafnframt hæfileikalausir gikk-
ir, og var það eftir öðru í
stríðsrekstri Breta þessi árin að
trúa þeim fyrir stjóm riddara-
liðsins. Var mál manna að Lucan
jarl hefði viljað gera mági
sínum smágrikk með því að senda
hann þessa forsendingu. Það mis-
tókst þó, því Cardigan var einn
þeirra fáu, sem slapp lifandi úr
áhlaupinu.
HNEYKSLANLEGUR
HRYLLINGUR.
í umsátrinu um Sevastópól
náði hryllingur stríðsins hámarki.
Hermennirnir drápust eins og
flugur úr drepsóttum, kulda,
hungri og þorsta. Aðbúnaður
þeirra í skotgröfunum, sem voru
ýmist fullar af leðju eða snjó,
eftir því hvernig viðraði, gat ekki
verri verið. Það var skortur á
svo að segja öllu: matvælum,
vatni, eldivið og sjúkragögnum.
f samanburði við þessi ósköp
buðu kúlur og sprengjur Rúss-
anna hermönnunum lítinn geig.
í fyrstu hafði almenningur í
löndum bandamanna verið stór-
hrifinn af stríðinu, en þegar frétt-
irnar af þeim hörmungum, sem
yfir hermennina gengu, tóku að
síast heim, kom annað hljóð í
strokkinn. Fyrstur til að skera
upp herör gegn óstjórninni varð
J. T. Delane, ritstjóri Times í
Lundúnum. Hann hafði tekið við
blaðinu kornungur og gert það
að stórveldi í brezku þjóðlífi.
„Það er Times, sem stjórnar
landinu," andvarpaði einn af
keppinautum blaðsins. Delane
sendi fréttaritara sinn, William
Howard Russel, til vígstöðvanna,
og fréttapistlarnir, sem hann
sendi heim, hleyptu köldu vatni
milli skinns og hörunds á les-
endum.
Þeir Delane og Russel voru
meðal sárfárra manna sem höfðu
afskipti af Krímstríðinu án þess
að verða sér til skammar. Ekki
urðu þeir þó aðalhetjur ófriðar-
ins, heldur féll sá heiður í skaut
veikbyggðum og taugaslöppum
kvenmanni. Afrek hennar í hild-
arleiknum hafa vafið nafn henn-
ar slíkum dýrðarljóma, að hvað
það snertir munu fáar persónur
mannkynssögunnar standa henni
á sporði. Þessi kona var Flor-
ence Nightingale eða Flórensa
Næturgali, eins og kalla mætti
hana á íslenzku. Varla hefur
nokkur önnur manneskja borið
nafn sem hafi verið táknrænna
fyrir líf hennar og starf.
Stúlkan, sem var kölluð „eng-
ill vígvallanna" og „konan með
lampann", var komin yfir þrí-
tugt þegar stríðið brauzt út. Hún
var af auðugu foreldri og hlaut
uppeldi í samræmi við það. En
snemma þótti hún skapmikil og
sérsinna. Um sextán ára aldur
fékk hún köllun, sem minnir á
hliðstæðan fyrirburð varðandi
annan einstakan kvenmann, Jó-
hönnu frá Örk. Henni þótti sem
Guð talaði tii hennar og gæfi
henni fyrirmæli um að verja æv-
inni til líknar sjúkum og bág-
stöddum. Hún varð fljótlega
harðákveðin í því að verða
hj úkrunarkona.
LJÓS I
AUÐVALDSSVARTNÆTTI.
Þótt nútímafólki þyki það
kannski undarlegt, vakti þessi
ákvörðun gífurlega hneykslun
meðal ættingja og vina Florence.
En í þann tíð lék síður en svo
neinn ljómi um stétt hjúkrunar-
kvenna, hvorki í Englandi né
annarsstaðar, að minnsta kosti
ekki í löndum mótmælenda. Eftir
því var það kvenfólk, er valdist
til hjúkrunarslarfa. Yfirleitt voru
þetta sóðalegar, drykkfelldar og
hórgefnar kvensniftir, eitthvað í
líkingu við yfirsetukonuna í
Oliver Twist. Þessi vansæmd
þeirrar stéttar, sem helgar sig
einhverju göfugasta starfi ver-
aldar, var ekkert ný af nálinni,
því í Þrettándakvöldi lætur
Shakespeare þau Tobías og Mar-
íu ræða drauminn, sem hrifið
Sjónvörp Tæknileg fyrirmynd
Segulbönd Mikil fjölbreytni
Útvörp Afburða hljómur
VIKAN-JÓLABLAÐ 87