Menntamál - 01.12.1955, Blaðsíða 57

MENNTAMÁL
239
GESTUR Ó. GESTSSON:
Alþýðuskólar. - Námsgreinar og kennsla.
Þeim es fyrða
fegrst at lifa
es vel mart vitu.
Svo kvað höfundur Hávamála, og er gömul speki. Speki
eldri manninum, og frumhvöt þess að móðir náttúra gæddi
hann miklum heila.
Menn hafa því leitað fróðleiks, allt frá upphafi, og oft
keypt hann dýru verði, þótti þó engum ofkeyptur.
Skólar eru eldri en sögur greina. Þeir hafa reynzt fólk-
inu drýgstir fræðarar, svo að hvers konar menning hefur
jafnan vaxið með auknu skólastarfi, en þorrið, ef skólun-
um hnignaði. Þeir menn, sem ekki unna skólunum aukins
hlutar í þjóðarbúinu, eru því menningarfjendur, öllum
óþarfir.
Þetta er bert mælt og engum rökum stutt. Rökstuðning
er óþörf og ómöguleg, því að þetta eru grundvallarsann-
indi, fullljós hverjum heilskyggnum manni.
Hitt er jafn augljóst, að skólarnir eru misjafnir að gæð-
um, og þó allir ófullkomnir sem hverjar aðrar stofnanir
manna. Beztu skólar ná aldrei að fullu markinu, sem þeir
keppa að, og svo aumir geta einstakir skólar verið, að þeir
heimski nemendur sína í stað þess að vitka þá. Reynist
einn skóli, eða heill skólaflokkur, ekki starfi sínu vaxinn,
verður að leita að orsökum meinsemdanna og nema þær
burtu. Síðan ber að auka skólastarfið, ef vera mætti, að
nokkuð ynnist upp, þess sem áður var vanrækt. Annað
ráð er ekki til.