Menntamál - 01.12.1955, Blaðsíða 5

MENNTAMÁL
187
og áhuga í stað ótta og kvíða, hvort hægt sé að fá nem-
andann til að skrifa um ákveðið verkefni á ljósan og eðli-
legan hátt.
Þegar við lesum góðar bókmenntir, gerum við okkur
oft ekki grein fyrir, hvað það er, sem hrífur okkur mest,
hvort það er málið, málsmeðferðin eða málefnið sjálft,
sem við dáumst mest að, okkur finnst þetta allt renna
saman í órofna, samfellda heild. Segja mætti, að málið,
málsmeðferðin og stíllinn séu eins konar búningur um
kjarnann, málefnið sjálft.
í skólaritgerðum og allri ritsmíð gilda að vissu leyti
svipuð lögmál. Hjá nemendum á gagnfræðastigi eru marg-
ar misfellur á þessum ytra búningi málsins, ef svo mætti
að orði komast. Málvillur eru algengar, setningaskipun
víða ábótavant, mikið er um endurtekningu á sömu orð-
um og oft mikið um aukaorð og aukasetningar. Stundum
lýkur nemandinn ekki málsgreininni, einkum ef hún er löng,
oftengir eða tvítengir setningar, notar á víxl nútíð og þá-
tíð í sömu málsgrein, hefur tvöfalda neitun, slengir sam-
an talsháttum og orðatiltækjum, svo að nokkur dæmi séu
nefnd.
Nemendur í þessum aldursflokki eru mjög misnæmir
fyrir máli. Erfitt er að dæma um, hvað veldur þeim mis-
mun og að hve miklu leyti næmleiki þeirra er áskapaður
eða áunninn, en víst er, að nemandi stendur ólíkt betur
að vígi, ef hann heyrir daglega talað gott mál og les mikið
af ritum á góðu máli. Sjaldan bregzt það, að nemandi, sem
skarar fram úr í ritgerðum, sé vel að sér í íslenzkum bók-
menntum. Fer það ekki alltaf saman, að hann sé að sama
skapi duglegur í málfræði og setningafræði, en oftast á
hann auðvelt með að skilja þung kvæði og tileinka sér
efni þeirra.
Þessi misjafna máltilfinning nemenda torveldar eðlilega
kennsluna. Sumir eru gæddjir ríkri máltilfinningu,
en hjá öðrum er hún ótrúlega sljó. Flestir nemendur eru