Menntamál - 01.12.1955, Blaðsíða 86

268
MENNTAMÁL
takmarka ég mig við aðalatriðin og miða mál mitt við námsþarfir og
námsgetu nemenda í gagnfræða- og menntaskólum." (Bls. 168). Það
skólakerfi, sem höfundur telur, að stefna beri að, kallar hann sveigjan-
legt kennslukerfi. En mér þykir ástæða til að benda á eina setningu,
er liann setur fram í upphafi greinargerðar um sveigjanlega kennslu-
kerfið, því að ég óttast, að lesendum kunni að sjást yfir hana: „Hið
hagnýta uppeldisstarf stendur jafnfætis kenningunni, og verður að
eiga rúm við lilið hennar." Höfundur ætlast ekki til þess, að vísindin
ein fái „fullgert nokkurt uppeldiskerfi."
í sveigjanlegu kennslukerfi skal hafa liliðsjón af ólíkri námsgetu
nemenda og fjölbreytni þeirri um kennsluaðferð, sem námsgetu
krefst, en af hvoru tveggja leiðir, að stærð námshópa breytist og
„hin óeðlilegu takmörk kennslustundanna verða að falla." „Hin
nýja kennslufræði stefnir öll að samfelldu námsstarfi með hvíldar-
stundir í samræmi við vaxandi þreytu.“ (Bls. 172). Af hinni nýju
aðferð leiðir einnig takmörkun þess námsgreinafjölda, sem hafður
er undir í senn, en námsefninu skal skipt í áfanga, verða markmið
þá nálæg, augljós og eftirsóknarverð í náminu, en liver nemandi
öðlast tækifæri til að sinna náminu eftir því sem geta hans leyfir. Er
gerð nákvæm grein fyrir námsskipun og námsáföngum, og er ekki
unnt að rekja það hér.
Þá segir liöfundur nokkuð frá liliðstæðum skólum og kennslu-
keríum erlendum.
Hér hefur verið drepið á nokkur atriði bókarinnar, og vænti ég,
að kennurum sé ljóst, að þeir geti ekki látið hana ólesna. Hún er
skrifuð á glæsilegu og vönduðu máli, prófarkalestur sérlega góður og
frágangur útgefanda til sóma. Þó uni ég því ekki vel, hvernig höf-
undur notar orðið ávirkur, livort tveggja er, að eðlilegast virðist að
nota virkur, J>ar sem liann notar ávirkur, og ávirkur hefur verið notað
í íslenzkum sálfræðibókmenntum sem þýðing á suggesliv. Ekki felli
ég mig heldur alls kostar við þá myndliverfu merkingu, sem hlýtur að
loða við orðasamböndin að lúta lögmáli viðfangseínisins og beygja
sig fyrir lögmáli viðfangsefnisins, ekki sízt vegna þeirrar áherzlu sem
höfundur leggur með réttu á sjálfviljugt nám. Ennfremur er dálítið
erfitt að lienda reiður á hugtaki eins og frjáls athöfn viljans, enda
ætla ég, að sums staðar sé efnismeðferð höfundar óhlutstæðari og há-
spekilegri en æskilegt er um bók, sem jafnmargir munu lesa og eiga
að lesa. A það einkym við 2. og 6. kafla. Mér virðist líka gagnrýnin
stundum ríflegri en þörf krefur, t. d. gagnrýnin á itroöslunni. S.l. tvo
áratugi hef ég vart komið svo meðal íslenzkra kennara, að þeir hafi
ekki allir sem einn hamast gegn ítroðslunni. Sumir þeirra virðast
jafnvel orðnir liræddir við að kenna margföldunartöfluna. Það er og