Skírnir - 01.04.1920, Blaðsíða 18

96
Elías Lönnrcrt og Kalevala.
[Skírnir
Hvervetna. hefir þessum fornkvæðum verið tekið með fögn-
uði og aðdáun og þeim verið skipað til sætis við hliðina
á Hómersljóðum Grikkja og Eddukvæðum Islendinga.
Ameríku skáldið Longfellow hefir notað þau sem fvrir-
mynd, er hann orti »The Song of Iliawatha* út af þjóð-
sögum rauðskinna og yrkir það meira að segja undir sama
bragarhætti. Bragfræðilegt höfuðeinkenni þessara finsku
fornkvæða er, að hver ljóðlína er í átta samstöfum með
fjórum tvíliðum (trocheum). Finska nafnið á slíkum kvæð-
um — y>runot«, fleirtala af »runo« —, er skylt okkar
»rúnir«. Flutningur kvæðanna var með þeim hætti að
tveir kváðust á; sátu kvæðamenn (runolainer) hvor and-
spænis öðrum, héldust í hendur og réru fram og aftur eft-
ir hljóðfalli söngsins. Var hér því um einskonar tvísöng
að ræða. Sönglagið sjálft var í fimmskiftum deilduro
• (töktum) og í fimmtónaröð (pentatonisk scala). Við hátíð-
leg tækifæri var svo leikið undir á kantelu. Illjóðstafir
i hverju vísuorði skapa Ijóðunum sérkennilegan hreim,
sem hvergi ætti betur að geta náðst en á íslenzku. Auk
þes8 einkennast ljóð þessi af hliðstæðum, þar sem saroa
hugsunin er endurtekin í tveimur — stundura fleiri —
vísuorðum, að eins með öðrum orðum.
Hér hafði þá Lönnrot tekist að ganga svo frá þess-
um merka og mikla hyrningarsteini finsku bókmentanna,
sem allir máttu vel við una og hann sjálfur ekki sízt;
enda hefir engin breyting verið gerð á Kalevala síðan er
þessi seinni útgáfa birtist, svo oft sem hún þó hefir ver-
ið útgefin rýnd og rannsökuð af hæfustu mönnum til
þeirra hluta.
Skal nú stuttlega rakið meginefni þessa finska forn-
ljóðasafns. En áður en eg sný mér að því skal tekið
fram til skilningsauka, að viðburðiruir sem kveðið er um,
gerast aðallega í tveimur löndum, suðurlandinu, er nefnist
Kalevala, og norðurlandinu Pohjóla.1). En milli þessara
þ Lönnrot áleit, að Pohjóla væri það aem kallað er Bjarmaland i
sögum vorum.