Skírnir - 01.04.1920, Blaðsíða 73

Ritfregnir.
Dr. Helgi Pjeturas, Nýall. Nokkur íslenzk drög til heims-
‘fræði og líffræði. I.—II. Rvík 1919—1920. Bókaverzlun Guðm.
'Damalielssonar.
Sumar bækur hafa það til ágætis sér, að þær koma heim við
skoðanir almennings og segja það, sem flestir vildu sagt hafa. Þær
eru tneð þakklæti meðteknar, því að þær auka gleði lesandans yfir
að vera eins og aðrir menn, hugsa eins og þeir, tala eins og
Þeir. Þær glæða samábyrgðartilfinninguna: Lesandinu finnur að
hann er ekki einn um sína skoðun, að þarna bætist enn eiun við
hóp hiuna rótttrúuðu og að saunanabyrðin á baki hvers einstaks
verður að sama skapi lóttari. Menn horfa í anda öruggir fram á
le'b, þegar allir verði sömu skoðunar, ein hjörð og einn hirðir:
l>Det er saa yudigt at fölges ad k
N ý a 11 er af alt öðru tæi. Hann hefir það til ágætis sór
að stinga í stúf við það sem aðrir rita, fara þvert úr leið al-
tnannahyggjunnar og halda fram skoðunum, sem vera muudu sum-
ar Gyðingum hneyksli og Grikkjum heimska. Til að skrifa slíka
bók, þarf meira hugrekki en flesta mundi gruna, enda ber bún
þess viða helzt til mikil merki, að höfundi finst þungur straumur-
'nn- á móti, en hann heldur sitt stryk, með trúnaðartrausti braut-
ryðjandans, og einlægni hans og þor að fara sinna ferða, er hvort-
tveggja jafnfágætt.
»Hið mikla aamband« er aðalefni bókarinnar. »Það sem stefnt
er til, má vissulega kalla hið mikia samband. Miljarðar af frum-
Utn hat'a fyrir samband sín á mitli orðið að líkama, sem er ótrú-
lega miklu merkilegri, en eðli hverrar einstakrar frumu virðist
8efa ástæðu til að ætla að orðið gæti. Og sambandsviðleitninni er
baidið áfram á hærrra stigi. Eins og stefnt var til sambands milli
Þusunda miljóna af frumum, þannig er stefnt til sambands milli
Þúsunda miljóna af frumufólögum. Og veran, sem kemur fram,