Skírnir - 01.04.1920, Síða 27

Skírnir]
Elías Lönnrot og Kalevala.
105
of lítið áfram og sér gefast of litið næði til þess að full'
gera það meðan hann dveldist i höfuðborginni og enginn
viasi nema æfideginum hallaði fyr en varði. Árið 1862
fieiddist hann því lausnar frá embætti sínu og fékk hana.
Fluttist hann þá jafnskjótt burt úr borginni og settist að
i Sammattisókn, þar sem hann var borinn og barnfæddur,
Því »þar væri loftið bezt og þar yrði næðið mest«. Tók
fiann nú til óspiltra málanna með orðabók sína, sem finska
bókmentafélagið auðvitað hafði boðist til að kosta að öllu
%ti. Fyrsta heftið birtist árið 1866. Að 8 árum liðnum
var alt fyrra bindið (bókstafirnir A—M) fullprentað og 6
árum síðar var öllu verkinu lokið. öll var orðabókin
2208 þéttprentaðar tveggja dálka blaðsíður stórar og tók
yfir alls 160 þúsund orð. Það sem hann leggur megin
áherzluna á í orðabók sinni, er að ná sem allra mestu af
orðaforða finskrar tungu inn í hana. Um hitt hugsaði
bann minna að ganga svo frá skýringum hvers orðs, að
stæðist alla gagnrýni sérfræðinga, því að með því viunu-
lagi hefði hann aldrei fengið lokið verkinu. Tekur hann
sjálfur fram i formálanum, að hann hafi fundið sig knúð-
an til að taka þetta verk að sér, ekki af því, að hann
bafi álitið síg manna færastau til þess, heldur af því að
binir, sem færari væru, þættust ekki hafa tíma til þess!
En svo var farið vinnulagi Lönnrots lengst af, að hann
varð að hafa fleiri járn í eldinum en eitt. Honum var
það hvíld og hressing að skifta sér milli verka. Svo var
°g meðan hann vann að orðabók sinni. Daglega helgaði
bann þá öðru verki nokkrar stundir, verki, sem hann áleit
ttiiklu skifta menningarlega. Það verk var endurskoðun
°g umbætur hinnar finsku sálmabókar og var honum það
^íög ljúft verk, sem hann gekk að með sömu eljunni og
ábuganum sem hverju öðru þvi er ’nann tók sér fyrir
bendur. Jafnóðum og hann hafði lokið við einhvern
sáhninn las hann hanu upphátt fýrir guðhræddri konu
sinni (því að 49 ára. gamall hafði Lönnrot staðfest ráð sitt,.
fyr hafði hann »ekki haft tíma til slikra hluta«!) eða söng
bann og lék undir á Kantelu sína. Oft fór hann til guð-