Skírnir - 01.04.1920, Page 81

Skirnir]
Ritfregnir.
159
þa5 gaf út, var Kvöldvökurnar, sem Hannes biskup Finnsson
samdi. En tímarit, fróttarit, sem kallað var Minnisverð tíðindi,
byrjaði fólagið að gefa út 1796, og var Magnús Stephensen, þá
lögmaður, síðar justitiarius, ritstjóri þess og höfundur fyrst, en
síðan Stefán amtmaður bróðir hans, og síðast Finnur Magnusson,
síðar prófessor. Eftir dauða Hannesar biskups Finnssonar má telja,
að Magnús Stephensen hafi orðið einvaldur í félaginu og jafnframt
«m alla bókagerð á íslandi um BÍna daga, enda hafði hann alla
œvi síðan umráð þeirrar einu prentsmiðju, sem hór var til. Magnús
var ekki lítilvirkur í bókaútgáfu sinni, þótt ekki séu hór til tínd
nánara rit hans; um hitt kunna að vera 3kiftar skoðanir, hvort
hatm hafi gert meira gagn en ógagn með bókaútgafu sinni, og
mætti um hana margt segja, og eins um manninn sjálfan, þótt
það só ógert látið hór. Bar og Viðeyjarprentsmiðjan alla tíð, með
atl hún stóð, minjar Magnúsar. Sunnahpósturinn, mánaðarrit, sem
út kom þar árin 1835—1838, fetaði trúlega < fótspor Klaustur-
PÓstsins, sem Magnús hafði gefið út. Svipað er að segja um
fteykjavíkurpóstinn (1846—1849), þótt orðfæri raunar væri þar
miklu betra. Þar á móti má telja Gest Vestfirðiug, sem síra
Ólafur Sívertsen í Flatey og fleiri Breiðfirð’ngar gáfu út (1848
1855) allmerkt og fróðlegt tímarit.
Það bezta, sem út kom á íslenzku, einnig i þessari grein eða
með þessum hætti, var gefið út < Kaupmannahöfn. Þar starfaði
b'ð islenzka bókmeirtafélag nalega eingöngu; það hélt fyrst úti
tímariti, sem nefnt var Sagnablöðiu, og þar eftir kallað Sldrnir.
I’ar gaf Baldvin Einarssoir og Þorgeir Guðmundsson ut Armarrn á
alþingi. Fjölnir, Ný félagsrit og Norðurfari, alt hin ágætustu rit,
b^ert < sinni röð, voru öll gefin út < Kaupmannahöfn.
En hið fyrsta fréttablað, sem út kemur hór á landt, er Þjóð-
úlfur, og er fyrsta tölublað hans dagsett 5. nóv. 1848, og fyrsti
ritstjóri hans Sveinbjörn Hallgrlmsson, síðast prestur < Glæsibæ
(d- 1863). Var Þjóðólfur lengi höfuðblað landsins, og blöð, sem
stofnuð voru í Reykjavík, sumpart til höfuðs Þjóðólfi, dóu öll,
jafnvel þótt góð væru, eins og t. d. Islendingur (1860 1863), eitt
hið bezta blað, sem kontið heflr út á íslenzku, alt til þess er Björn
Jónsson stofnaði ísafold og tókst að halda velli.
Öllu þessu er mjög hlutdrægnislaust og liðlega lýst í ritinu.
Jafnframt er ritið eins rækilegt og nákvæmt og vér eigum að venj-
agt um rit frá hendi þessa höf., jafnan vitnað til heimildarrita og