Valsblaðið - 01.05.1979, Blaðsíða 23

hugsjónin kom frá Noregi og settist að á Akureyri 1906.
Nokkru áður hafði sérstæðasti æskulýðsfrömuður, sem
Island hefur átt, flutt til landsins frá Danmörku Kristi-
legt félag ungra manna - K.F.U.M. Fáir munu hafa á
takteinum viðeigandi orðaval til að lýsa áhrifum þessara
félagsmálahreyfinga. Þau áhrif hafa verið rist í hugi og
hjörtu þeirra ótöldu þúsunda, lífs og liðinna, sem hafa
verið á einn og annan hátt þátttakendur í þjóðlífi ætt-
jarðar sinnar. Einn þáttur blasir þó við glöggum augum.
I skjóli þessara félagsmálahreyfinga beggja, hefur vaxið
‘þróttalíf á íslandi - ekki með skammtímaupphlaupi,
heldur með varanlegum vexti i 7 - 8 áratugi. Ungmenna-
félögin hafa átt leið um háfjöll og öldudali, en undir-
staða hugsjónanna hefur ekki dáið. Heitstrenging Lárus-
ar Rist - borin fram á ársafmæli Ungmennafélags Akur-
eyrar árið 1907 - gróðursetti varanlega hrifningu, þegar
jákvæð efndin varpaði frægðarljóma á andlit æsku-
niannsins, sem brosti móti sumarsólinni á austurströnd
Eyjafjarðar eftir sund hans þvert yfir fjörðinn. Vaxandi
íþróttaþátttaka ungmennafélaganna í lífi þjóðarinnar í
dag talar sínu máli.
K.F.U.M. fæddi af sér ein af bestu íþróttasamtökum
þjóðarinnar - Knattspyrnufélagið Val. Frjálslyndi séra
Friðriks Friðrikssonar, þegar hann setti Val á stofn,
mun dæmafátt. Það var líkt og hann segði uppi í Vatna-
skógi: „Farið þið út að leika ykkur, drengir mínir -
hoppið, sparkið, sækið, verjist, stofnið Val. Látið mig
um félagsskipulagið, ég skal sjá um það án þess að
gleyma veginum að hjarta Krists“. Slíkur var hinn upp-
haflegi grundvöllur. Er það hann, sem er enn svo traust-
ur að geta valdið hinu fjölbreytta og dugmikla lífi Vals
í dag?
Ég var ungmennafélagi í átthögum mínum á æskuár-
um og nokkru lengur, en ég var ekki íþróttamaður. Um-
hverfi mitt var fremur fámennt strjálbýli og íþróttalíf
ekki mikið. Lífsbaráttan varerfiðogfrístundirtakmark-
aðar. Mig langaði oft til, eins og fleiri, að gera tilraun
með knattspyrnu, en framkvæmd varð þó ekki. Það var
fyrst á efri árum, að ég fékk tækifæri til að komast í
ahorfendasnertingu við I. deildar leikina, og þeir hafa
fert mér margar ánægjustundir á fjórtán undanförnum
sumrum.
Það er til íslenskurmálsháttur, sem hljóðarsvo: „Stað
fyrir sérhvern hlut - sérhver hlutur á sínum stað“.
Gestsaugað greinir oft heimilisfyrirmyndina, sem blasir
við sem vottberi þessa málsháttar. En þótt að heimilin
seu traustir hlekkir í hinni stórfléttuðu keðju þjóðfélags-
f’yggingarinnar, þá er einnig nauðsynlegt, að allar hinar
mörgu heildir í þjóðfélagskerfinu byggist þannig að hægt
sé að segja í fullri alvöru: „Stað fyrir sérhvern mann -
serhver maður á sínum stað“. Ég held að vöntun á slíkri
uppbyggingu sé víða að finna í þjóðlífi íslendinga - bæði
hjá stjórnaraðilum, trúnaðaraðilum og á léttari sviðum.
Stundum er talað um valinn mann í hverju rúmi, en skil-
yrði fyrir slíkri byggingu hlýtur að vera, að hver maður
hljóti þann stað, sem hann vegna hneigðar og þjálfunar
Geir Sigurðsson.
á best heima á. Við tölum um ósamstæða forystu í sam-
eiginlegum þjóðmálameðferðum, þar sem drengskapur
og hreinskilni eigi að skipa öndvegið, en olbogaskot
vegna kjarakapphlaups sé orsök kröfugerðar til annara
aðila um eiginn hag. Þetta allt getur staðið til bóta. En
getur ekki vel uppbyggt knattspyrnulið með valinn
mann í hverju rúmi og með fyrirmyndartengingu ein-
staklinganna verið til eftirbreytni fyrir þá, sem daglega
standa í baráttunni á erfiðari vettvangi?
Þó að ég hafi notið ógleymanlegra ánægjustunda við
að horfa á mörg knattspyrnulið undanfarin sumur, þá
er mér ljúft að viðurkenna, að flestar þessara stunda
hafa beint huga mínum að Val, leikmönnum hans og
samspili, sigrum hans og ósigrum, tækifærum hans,
heppni og óheppni. Ég hef aðeins haft persónuleg kynni
af einum áberandi leikmanni Vals, Hermanni Gunnars-
syni. Sérstaða hans og oft frábær árangur gat varla farið
fram hjá athugulum áhorfendum, þótt að sigurgangan
væri ekki alltaf algjör. Brennandi áhugi hans og lifandi
frásagnarhæfileiki lýsir nú á seinni árum aðdáun á lík-
amsmennt og hreysti landa sinna, þegar hann segir frá
kappleikjum í útvarpinu. Hin bjartsýna hvatning lyftir
þar undir hugarflug áheyrandans á minnisstæðan hátt.
Sumarið 1978 hefur óefað verið frægðarsumar Vals.
21