Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1929, Side 4

326
Einar H. Kvaran sjöluaur
IÐUNN
evrópumælikvarða á framleiðslu vora, bæði verklega og
andlega, en á hinu hygg ég enga þörf, að vera svo
feiminn eða svo hræddur um að hlaupa á sig, að menn
þori ekki að viðurkenna mikilmenni sinnar eigin þjóðar,
fyr en útlendingar eru búnir að ríða á vaðið og gera
það. .Slíkt er kotungs-hugsunarháttur, að Iáta sér miklast
allt útlent, en líta smáum augum á allt innlent, þó að
það jafnist fyllilega á við það, snm útlendingar hafa
að bjóða.
Einar H. Kvaran hefur ort fögur og hugsanarík ljóð,
sem nægja myndu til að halda nafni hans á lofti. En
um fram allt er hann sagnaskáld, — bezta sagna-
skáldið og fjölhæfasta, sem vér Islendingar eigum, —
sagnaskáld, sem þolir samanburð við skáldjöfra annarra
þjóða. Hann hefur sýnt oss margbreytilega menn og
átakanleg örlög og gert það með þeirri snilld, að les-
andanum verður það ógleymanlegt. Eg ætla ekki að
fara lengra út í þá sálma, en minnast má t. d. á Þor-
björn í »Ofurefli« og »Gulli«, Jósafat og Grímu gömlu
í »Sambýli«, konsúl Melan og Alfheiði í »Sálin vaknar«,
Þórð í Króki í »Þurki«, Ólaf í »Vonum«, o. s. frv.
Allar eru persónurnar í sögum hans menn, en hvorki
englar né djöflar í mannsmynd, — raunverulegir menn,
bæði þeir beztu, eins og t. d. Alfheiður, og þeir verstu,
eins og t. d. Þorlákur í »Sálin vaknar«. Hann sér jafn-
an guðdómsneistann, sem liggur falinn í hverjum manni,
hvað þykkt sem skán eigingirninnar og vonzkunnar hef-
ur lagzt um sál hans. Hefur það ávallt verið einkenni
á forgöngumönnum mannkynsins í andlegum efnum,
að þeir hafa verið skyggnir á guðdómseðlið, sem skín í
hjarta hvers manns, gegnum synd og smán, hvað djúpt
sem hann kann að vera sokkinn.
En E. H. Kv. er meira en skáld, — hann er postuli