Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1929, Page 30

352
Dularfuli fyrirbrigði í fornrilum vorum.
ÍÐUNN
ofurmagni ógæfunnar. Ekkerl fullnægir annað en áhrif
frá öðrum heimi, áhrif frá makt myrkranna. Álög Gláms
á Gretti eru þungamiðjan í Grettissögu. Eg held að þau
séu skáldskapur, merkilegur og djúpsettur skáldskapur.
Með þessum fyrirvara sé eg enga sérstaka ástæðu tii
þess að hafna frásögninni um Glám. Auðvitað verður
ekkert um hana fullyrt. Sannanirnar vantar. En eftir
reynslu nútíðarmanna hefði hún að mestu leyti getað
gerst. Það er auðvitað óvenjulega mikill máttur í fyrir-
brigðinu. En eg hefi sjálfur, ásamt karlmanni, sem var
sterkari en eg, togast á við afl, sem ekki var skiljan-
lega af þessum heimi, alveg eins og Grettir togaðist á
við Glám um röggvarfeldinn. Við sáum auðvitað ekkert,
en Grettir sá Glám, þegar hann togaðist á við hann. I
raun og veru er það ekki annað en stigmunur. Glámur
hefir þeim mun meiri sálrænum krafti yfir að ráða en
veran, sem við toguðumst á við, að hann getur gert sig
sýnilegan. Og ekki er óhugsandi, að í því andlega lofts-
lagi, sem til var að dreifa hjá forfeðrum vorum á sögu-
öldinni, með öllum þeim haturs- og hefndarhug, sem þá
þróaðist með mönnunum, og þeim manndrápum, sem þá
voru svo tíð, hafi eflst skilyrði fyrir hrottaleg fyrirbrigði,
skilyrði, sem á þessum tímum séu ekki jafn mikil. Fyrir
því er hæpið að fullyrða, að á þeim tímum hafi ekkert
getað gerst af því tæinu, sem vér verðum ekki nú varir
við. Og jafnframt verðum við að hafa það hugfast, að
sum af sönnuðum reimleikafyrirbrigðum nútímans eru
magnaðri en þeir menn munu búast við, sem ekki hafa
kynt sér það mál.
Forfeður vorir höfðu trú á því að stofna mætti með
tilraunum til sambands við annan heim, og meðal ann-
ars fá þá vitneskju úr öðrum heimi um óorðna atburði.
Þessar sambandstilraunir voru nefndar seiður, og þó að