Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1929, Side 73

3ÐUNN
Ungir rithöfundar.
395
að kýta þær í snjáðan og þröngan búning framliðinna hug-
mynda, þótt fagur hafi þótt og við vöxt á sinni tíð.
Hann fylgir dæmi fornskáldanna um það að gera sér
ný orð eftir þörfum og endurlífgar með því og eykur
mátt tungunnar, svo að hún verður aftur að lifandi máli,
eins og hún varð fyrir þeirra tilverknað, og hann hikar
heldur ekki við að blása nýjum lífsanda í forn orð, sem
andinn hefir kulnað úr á eymdaröldunum eða visnað
hafa á blaðurtungum andlausra smámenna. Hann gerir
það satt, sem Einar Benediktsson segir, að
„orð er á íslandi til,
um alt, sem er hugsað á jörðu“,
og því er hann líklegur til að vinna tungu vorri nýtt
viðreisnarstarf með því að temja mönnum við tungu ný
og gömul íslenzk orð um nýjar hugmyndir, sem berast
frá hinum nýju menningaröldum umheimsins, svo að
almenningur frelsist frá að taka upp hálfskilin og óskilin
og afbökuð útlend orð um þær. Þetta er ekki hið sízta
bókmentalegt gildi rita Halldórs í beinustu merkingu
orðanna.
Hér hefir af ásettu ráði ekki verið hirt um að rekja
efni rita Halldórs né heldur að grafast fyrir samningar-
lögmálin, er í þeim birtast, eða telja fram þær nýjungar,
er hann hefir áunnið málinu. Ekki hefir heldur verið
hirt um að tína til það, or að ritum Halldórs mætti
finna í einstökum atriðum, að minsta kosti frá almennu
sjónarmiði um ritlist og fegurðarfræði hennar. Það er alt
meðal verkefna þeirra, sem við háskóla vorn leggja stund
á rannsókn íslenzkra bókmenta og íslenzkrar tungu. Það
er sjálfsagt hvert um sig efni í slöttungsbækur, því að
svo er um auðugan garð að gresja í ritum Halldórs í
þessum efnum, að margur hefir gengið þangað með tínu-
kerin, sem minni fanga var von. Þess eru og dæmi, að