Iðunn : nýr flokkur - 01.12.1929, Síða 93

IÐUNN
Nýiar bækur.
415
andinn mun geta séð, að bók eins og þessi hefir þrjár
aðalhliðar: Hún lýsir menningarástandi viss tímabils undir
vissum kringumstæðum eins langt og svið hennar nær,
hún skýrir frá sögulegum viðburðum og mönnum, en
aðalhlutverk hennar kemur fram í hinu þriðja: að lýsa
sálarlífi því, sem veldur þroska, þróun, breytingum og
athöfnum mannanna*.
Sá höfundur, sem velur sér slíkt verkefni, ætlar sér
auðsjáanlega meira en meðalhlut, og er það vel, að ungir
rithöfundar færist mikið í fang, ef nokkur von er um að
þeir valdi viðfangsefninu. Hvernig hefir nú Brekkan tek-
ist að ná þessu þrefalda takmarki? Dómur um það getur
vitanlega alt af orkað tvímælis, en að mínu viti hefir
honum tekist það vel yfirleitt. Við lestur bókarinnar fær
maður talsvert glögga hugmynd um líf og menningu
þeirra tíma. Höf. notar heimildir Njálu, það sem þær ná,
en síðan írskar heimildir, þar sem Njálu þrýtur. Er ekki
að efa það, að mikil vinna liggi á bak við bók eins og
þessa. En það, sem rnest veltur á, er auðvitað meðferð
skáldsins á efninu: bygging sögunnar og framsetning,
mannlýsingin o. s. frv. Og er þar skemst af að segja,
að höf. hefir tekist að blása lífi í þetta mikla efni; vér
lifum með í rás viðburðanna og tökum innilegan þátt í
baráttu og örlögum þeirra manna, sem frá er sagt. Eink-
um er lýsingin á Bróður, klofningnum og ólgunni í sál-
arlífi hans, skapferlisþróun hans, er leiðir til svo grimmra
örlaga, vel gerð. Harmsögu hans hefir höf. gefið þann
mátt og það spennimagn, að hún líður seint úr minni.
Hér er áreiðanlega skáld að verki.
Brekkan hefir dvalið langvistum erlendis og orðið rit-
höfundur á erlenda tungu. Því miður ber bókin nokkur
merki þess. Stíll hans er að vísu glæsilegur víða, stund-
um magnaður að kyngi, stundum yljaður lýriskri glóð.
En málið er oft miður íslenzkulegt. Mætti nefna mörg
dæmi þess, en eg nenni ekki að fara í smálegan sparða-
tíning, og það því síður, sem hér er um að ræða skáld-
rit, stórbrotnara, djarfara og ríkara en við eigum að
venjast. Bókin er þrekvirki, en þó er leiðinlegt til þess
að vita, að málið á henni er sumstaðar þannig, að