Kirkjuritið - 01.04.1944, Page 42

160
Þoi'gnýr Guðmundsson:
Apríl-Maí.
þá það, sem er enn verra, að hann hefur verið misnotað-
ur meira eða minna.
Snorri Sturluson segir: „Hvernig skal kenna mann-
inn?“ Og hann svarar þeirri spurnmgu á þessa leið:
„Hann skal kenna við verk sín, það er hann veitir eða
þiggur eða gerir. Hann má og kenna til eignar sinnar,
þeirrar er hann á og svo er hann gaf. Svo og við ættir
þær, er hann kom af, svo þær er frá honum komu“.
Að vísu munu þetta fvrsl og fremst eiga að vera skáld-
um leiðbeining um mannakenningar. En þarna er líka
hinn rétti mælikvarði á manninn sjálfan, „manngild-
ið“. „Mann skal kenna við verk sín“. Þau bera honum
æ vitni, hvort sem þau eru góð eða vond, mikil eða lítil.
Þar birtast hugsjónir hans, og séu þær háleitar, er það
mark Iians og mið að gera meira og betur á morgun
Iieldur en í dag. Þannig eflisl þroskinn. Þannig skapast
verðmæti, sem síðar eru aflient þeim, sem við taka,
þeim sem eiga að erfa landið. Að siðustu er svo ættern-
ið, af þvi að það er niðjunum metnaðarmál að feta í
spor þeirra, sem á undan fóru og komust lengst.
„Manninn skal kenna við verk sín“. Það var fyrsta borð-
orð-Snorra. Það var að vísu engin tilviljun, því að hann
verður ætíð kenndur við verk sín og verkin við hann.
Margt hefur verið gert og miklu hefur verið fórnað
til þess, að menn gætu orðið hæfir til þess að lifa líf-
inu, starfa, eignast eitthvað, gefa eilthvað. Mönnum er
það ljóst, að það er nauðsyn að vanda uppeldi æskunn-
ar. Til þess eru skólarnir, og til þess leggja þó heimilin
sinn skerf fyrst og fremst. Þau leggja undirstöðuna og
á henni rís gæfa eða ógæfa einstaklinga og þjóða.
Engin varanleg gæði fást án fyrirhafnar. Gullsmið-
urinn ágjarni óskaði sér þess, sem hugur hans girntist
helzt þá stundina. Og hann notaði óleyfilega aðferð til
þess að eignast óskahringinn. Þvi fór sem fór. Hann
hugðist fá án fyrirhafnar það, sem hugur lians girnt-
ist, án þess að hafa unnið til þess. Hvers virði var það