Kirkjuritið - 01.05.1965, Síða 34

Eiríkur Eiríksson:
Kristin þjóðmenning
Synoduserindi 24. 6. ’65
Germanskar ]) jóð'ir tóku snemma upp konungsvald, jafnframt
því að’ þær höfðu þing með sér.
Konungar voru að sjálfsögðu í hávegum hafðir, og ættir
þeirra munu oft hafa verið raktar til guðanna. Göfgi konungs-
ins og ættar lians var nokkurs konar hornsteinn samfélagsins.
Hér á Islandi kemur snemma þing til sögunnar og skyldi
þing helgað guðunum fornu, og telja ýmsir, að menjar þess
liafi fundizt á Lögbergi á Þingvöllum. Var oft, að „lögberg“
erlendis voru liaugar konunga, en hér á íslandi telja menn sig
liafa fundið bólstað lielgaðan guðunum. Um konungdóm í
venjulegum skilningi þess orðs var ekki að ræða. Annað grund-
vallaratriði þjóðskipulagsins í fornöld er goðavaldið. Um upp-
runa þess eru menn ekki á eitt sáttir.
Sennilegt er þó, að það sé mjög af trúarlegri rót runnið og
liof og hlót liafi myndað uppistöðuna í valdi goðanna.
Þó ber þess að geta, að hofleifar fornar hér á landi liafa
lítt verið rannsakaðar, en örnefni og sögustaðir henda lil, að
þau liafi verið mörg.
Um sjálfan hinn lieiðna átrúnað mætti margt segja og hera
skáldsögur og listir þess vott, að um heiðna þjóðmenningu sé
að ræða hér á landnámsöld í ríkum mæli.
Vafalítið er, að kristinn þáttur menningar okkar Islendinga
frá uppliafi vega liefur ekki verið fullmetinn, og eiga frain-
tíðarrannsóknir sjálfsagt eftir að leiða þar margt óvænt í ljós.
Það lilýtur að eiga sér víðtækar og djúpar rætur, hve íslend-
ingar ganga kristninni umsvifalítið á liönd og einkum, þegar