Kirkjuritið - 01.05.1965, Blaðsíða 37

KIR KJURITIÐ
275
kristnitökuna hér. Island varð þar viðtakandi, en einnig nokk-
ur veitandi, ekki aðeins í sagnalist, heldur einnig í stærðfræði,
stjarnfræði og rímfræði, hljóðfræði og málfræði. Hin svo-
nefnda 1. málfræðiritgerð er skrifuð af manni, er virðist liafa
nuniið í Englandi og á Frakklandi, er ágætur latínumaður og
kann einnig hebresku, grísku og engilsaxnesku.
Kristnin tengdi Island heimsmenningunni, en með því að
Ari prestur fróði reit á íslenzku og eftirmenn lians, varð menn-
ing okkar þjóðmenning.
Þjóðin lagðist á eitt um sköpun menningar sinnar. Almenn-
ingur og kirkjan tóku höndum saman.
Islenzk kristni kom ekki með aukið konungsvald til lands
okkar eins og átti sér stað í nágrannalöndum okkar. Kirkjan
bér braut ekki niður það þjóðfélag, sem fyrir var. Hið innlenda
höfðingjavald tók kirkjuna sér við Iiönd og liún varð þjóðleg
slofnun.
Þannig einangraðist ekki hókleg menning við prestastéttina
og varð hér veraldleg stétt manna, menntuð umfram það sem
var annars staðar um það leyti.
Verahlleg viðfangsefni í andlegu h'fi urðu þannig ekki út-
ondan, má minna á goðafræði Snorra Sturlusonar.
Kristninni fylgir víða í Evrópu nokkurt menningarlegt
hvíhlartímahil í fyrstu tíð. Hið forna fer og það líður tími, að
hið nýja skjóti rótum. Á íslandi er ekki um slíkt stöðnunar-
Þ'niahil að ræða.
Menn benda raunar á vígaferlin til þess að sanna að þjóð-
nienning okkar liafi varla verið kristin. En friðaröld hefst liér,
°g manndráp utan styrjalda eru meiri á Norðurlöndum fram
eÞir öllum öldum en hér, og þótt teknir séu með jafnvel þessir
350—400 menn, sem taldir eru liafa verið felldir á Islandi á
Sturlungaöldinni allri.
Einvígi virðast vera afnumin hér árið 1011, en liafa verið
nærri daglegt hrauð með nágrönnum okkar fram á þessa öld.
harnaútburður er talinn afnuminn hér 1016. Mun þrælaliald
hafa við það heðið linekki, með því að dýrt var að ala upp
þræla og því reynt að liefta viðkomu þeirra með úthurði. Virð-
tst þrælaliald hafa verið afnumið fyrr á Islandi en annars stað-
ar í nágrenni okkar.