Jörð - 01.05.1945, Síða 6

4
JÖRÐ
anna, en líka tvímælalaust fleira öfgakennt og heimskulegt
innan um og saman við- Um þetta efni þykist eg geta talað
dálítið af eigin reynslu. Eg dvaldist í Kaupmannahöfn nær því
samfleytt tíu ár, en fór þaðan án þess að hafa komizt í veru-
legan kunningsskap við nokkurn danskan rnann og með furðu
ranglátar hugmyndir um Dani að sumu leyti. En eftir því sent
eg hef kynnzt fleiri þjóðum, hef eg færzt nær því að horfa
herurn augurn á dönsku þjóðina og farið að virða hana að
því skapi meir.
Það er von mín og trú, að héðan af rakni smám saman úr
þessu, þótt það falli ekki þegar í stað í ljúfa löð. Við höfum
slitið öll stjórnarfarsleg tengsl við DanmÖrku, svo að þau ættu
ekki framar að standa skynsamlegum skilningi fyrir þrifum.
Við höfum slitið þessi tengsl dálítið Inottalega, eftir því sem
allar aðstæður voru, og það ætti að vera þeim íslendingum,
sem haldnir hafa verið vanmáttarkennd og gremju gagnvart
Dönum fyrir gamlar væringar, heilsusamleg uppbót og lækn-
ing þeirra sálarmeina. Og einmitt nú er högum hinnar dönsku
þjóðar og þeirri baráttu, sem hún heyir, svo háttað, að hvort
tveggja hlýtur að vekja samúð og aðdáun livers ókalins og sjá-
andi manns.
ÞEGAR Danmörk var hernumin 1940, lield eg, að fáir ís-
lendingar hafi láð Dönum, þótt þeir legðu ekki til styrj-
aldar við Þjóðverja, svo gjörsamlega vonlaus sem sú vörn hefði
verið og fyrirsjáanlegt, að engin hjálp gæti borizt þeirn gegn
ofureflinu. Þetta var hart að þola, en það virtist eini skynsam-
legi kosturinn. Því skal ekki neitað, að við dáðumst meir að
Norðmönnum, senr börðust til þrautar, reyndar með nokkura
von um liðveizlu, en samt meir af ofurhuga en gætilegri for-
sjá. En síðan, einkum síðasta árið, allra lrelzt síðustu mánuðina,
höfum við undrazt þá atburði, sem gerzt hafa í Danmörku,
meir og meir. Annars vegar höfurn við fallið í stafi yfir þeirri
heimsku, ósvinnu og harðýðgi, sem Þjóðverjar liafa beitt gagn-
vart þessari siðmenntuðu, friðsömu og hversdagsgæfu þjóð.
Hins vegar mun mörgum hafa komið á óvart sá þróttur og sú
dirfska, sem Danir hafa sýnt í mótspyrnu sinni, þegar þeirn