Eimreiðin - 01.01.1931, Page 126

106
RITSJÁ
EIMREIÐIN
Hjá jafnfámennri þjóð sem vér íslendingar erum, getur vart verið að
búast við, að út komi mikið af fræðibókum og vísindaritum árlega. Mark-
aður fyrir slikar bækur er hér harla þröngur. Þó kemur öðru hvoru út
eitthvað af slíkum bókum, en með minna móti árið sem leið. Af almenn-
um kenslu- og fræðibókum má einkum telja Islendingasögu Arnórs Sig-
urjónssonar, Kvistin fvæði Friðriks Hallgrímssonar, Stafsetningavovðabók
Freysteins Qunnarssonar og bók Guðmundar Hannessonar um húsa-
kynni (Nokkviv þættiv úv heilsufvæði. 1. þáttur: Húsakynni. Utg. Þor-
steinn Gíslason), auk hagfræði þeirrar, sem áður er nefnd. Þá hefur
Björg C. Þorláksson samið mikið rit um manneldisfræði, Matavæði og
þjóðþvif (útg. ísafoldarprentsmiðja).
Nokkrar -bækur hafa komið út í sambandi við alþingishátíðina. Má
þar til nefna Alþingismannatal, allmikla bók og vandaða að ytra frá-
gangi, en að ýmsu ónákvæma og villandi sem heimild, eins og henni er
þó fyrst og fremst ætlað að vera. Ennfremur má nefna Hálíðavljóð,
Handbók alþingishátíðavnefndav og Lögsögumannskjöv á alþingi 930, alt
bækur, sem beinlínis hafa verið samdar vegna alþingishátíðarinnar og
út gefnar af framkvæmdanefnd hennar.
Af æfisögum, sem út hafa komið á liðnu ári, er sjálfsæfisaga Snæ-
bjarnar í Hergilsey merkust (útg. Þorst. M. Jónsson). Er það fjörlega
rituð bók og látlaus lýsing á lífi atorkusams alþýðumanns, en innan um
fjöldi af allskonar smásögum, einkum dulræns eðlis, Sem auka á gildi
frásagnarinnar og gera hana skemtilegri en ella hefði orðið. Vel má
segja, að höf. komi óþarflega víða við, og í rauninni er frásögn hans
sumstaðar eins mikið æfilýsing ýmsra manna við Breiðafjörð, sem höf.
hefur mætt á Iífsleiðinni, eins og saga hans sjálfs. Höf. er draumamaður
mikill og á í því sammerkt við ýmsa merkismenn úr fornsögunum, að
hann fær oft vitranir í draumi. Draumarnir eru sterkur þáltur í öllu lífi
hans, og hann sér þá rætast flesta. Þessi draumgáfa og trú á hana á
sennilega miklu slerkari rætur í eðli fjölda manna en aiment verður ljóst,
með því að tilhneiging til að Ieyna öllu slíku er rík hjá fólki. í sveitum
íslands hefur til skamms tíma verið fólk, sem lifði nálega í óslitnu
draumasambandi. í bæjum kveður mikið minna að þessu, en þó gerir
draumatrúin allsstaðar vart við sig, og bendir hin mikla útbreiðsla hennar
til þess ásamt fleiru, að óþektur veruleiki sé að baki. Saga Snæbjarnar
í Hergilsey sýnir mann, sem er gæddur sterkri forlagatrú, trú á hand-
leiðslu og veruleik ósýnilegra vitsmunaafla í tilverunni. Það er sama
trúin, sem hefur jafnan verið svo sterkur þáttur í eðli Islendinga, alt frá
dögum Þorsteins á Borg og fram á vora daga. Og þessa trú eru sálvís-
indi samlíðarinnar smámsaman að gera að vissu.
Einhver prýðilegasta bók Iiðna ársins er Vestuv-Skaftafellssýsla og
íbúav hennav, sem séra Björn O. Björnsson, prestur að Ásum í Skaftár-
tungu, hefur búið undir prentun og gefið út. Eins og segir á titilblaði