Eimreiðin - 01.09.1962, Side 20

196
EIMREIÐIN
gildi þeirra nýjunga, sem sókzt er eftir. Allir rithöfundar s;e Y
efnivið verka sinna að miklu leyti til eigin reynslu, en ef þel
leita til annarra þjóða um fyrirmyndir, verður hinn vígreifi en
nýjunarvilji að stjórnast af öðru og meiru en snobbi og eftns°
eftir vindi, ef verkin eiga að hafa nokkurt menningargildi.
Ef fulltrúar hópmennskunnar væru um það spurðir, hvaða clÍ‘lS^
og dýrgripi hún hefur meðferðis úr heimsmenningunni, hvelj^
myndu þeir þá svara? Eru það hugsjónir erlendra skálda og
höfunda, sem hópmennskan ætlar að gróðursetja í akri 1S CI1 £I11
bókmennta, og þá hvaða höfunda? Eru það kannski viðhorf, seI
birtast í verkum manna eins og Pantelej Romanoff, Jean ^11
henno, Alfred Döblin, D. H. Lawrence, Georg Barker, D,
Thomas, Sartre, S. T. Eliot, Hemingway, Graham Greene, JalT1
Joyce og Aldous Huxley, svo að nokkrir séu nefndir?
Ég geri ráð fyrir að það séu ekki aðeins þessir menn, senl
gæti verið að ræða, heldur margir fleiri, þar á meðal skáld 1
Norðurlöndum, einkanlega Svíþjóð. Að vísu er ekki hæg't að 11 ‘
við því, að ung skáld þekki til hlýtar erlenda höfunda, svo að
geti tileinkað sér anda þeirra, og venjulega er það líka sv0, 1
það sem þau koma fyrst og fremst auga á í erlendum skalos ‘
eru liin einföldustu atriði formsins. Það fer þó varla hjá þvl
flest skáld verða á einhvern hátt snortin af andlegmn svei
sem eiga sér stað í öðrum löndum, ef þau sýna alvarlega vio
á því að kynna sér erlenda menningarstrauma, en það getui te^.^
langan tíma að öðlast fullan skilning á þeim. Heimsmennm0
er ekki annað en fjarlægur samhljómur andlegra séreigna m o
þjóða, sem verður samruna, — séreigna sem myndast og um®)
ast og samstillast í kerfi sameiginlegra markmiða. Rithöfundar’ o
ld
syi
sky
skáld eru sérstaklega næm fyrir þessum samhljómi, og þa®
sig oft, þegar hugsanir þeirra flytjast land tir landi, að aerinn S1M^
leiki getur verið með vinnubrögðum þeirra, og það sem 0
dýpst á huga þeirra, ber víðast að einum og sama brunni: p‘ .
leitin að öryggi, svo að tilviljunarkenndar sveiflur beri þaU
af leið, eins og rekald.
Georg Brandes sagði einu sinni, að skáldin yrðu að vera w
og í því fólst ádeila á rómantísku stefnuna, sem þá var á hver
hveli. Og eftir þann glundroða, sem varð í trúmálum og tra
vonum 19. aldarinnar eftir fyrri heimsstyrjöldina var ekki 1